وزوز گوش (Tinnitus) ادراک صدایی است که علت خارجی ندارد. این وضعیت اغلب به‌صورت زنگ در گوش بیان می‌شود، اما وزوز گوش ممکن است صدا‌های مختلفی مانند غرش یا وزوز گوش ایجاد کند. وقتی وزوز هر دو گوش را درگیر می‌کند، به آن وزوز گوش دوطرفه می‌گویند.
در این مقاله به بررسی علائم وزوز گوش دوطرفه می‌پردازیم. همچنین درمورد علل و عوامل خطر احتمالی این مشکل و همچنین تشخیص و درمان آن صحبت خواهیم کرد.
وزوز گوش دوطرفه چیست؟
وزوز گوش مشکلی شایع است که حدود ۱۰ درصد از جمعیت را تحت تاثیر قرار می‌دهد. وزوز گوش ممکن است یک یا هردو گوش را درگیر کند. وزوز گوشی که هردو گوش (راست و چپ) را درگیر می‌کند، وزوز گوش دوطرفه (bilateral tinnitus) است. وزوز گوشی که یک گوش (راست یا چپ) را درگیر می‌کند، وزوز گوش یک طرفه (unilateral tinnitus) است.
انواع مختلفی از وزوز گوش وجود دارد که می‌تواند دوطرفه باشد:
- ذهنی: وزوز گوش ذهنی شایع‌ترین نوع است. فقط شما می‌توانید صدا را در گوش خود بشنوید و به اصوات خارجی مربوط نمی‌شود.
- عینی: برای این نوع وزوز گوش، صدا توسط دیگران با استفاده از گوشی پزشکی یا میکروفون قابل شنیدن است.
- ضربان‌دار: صدای این نوع وزوز گوش ریتمیک و هماهنگ با ضربان قلب شماست.
- عضلانی: این نوع صدای وزوز گوش ریتمیک است و ناشی از انقباضات نامنظم یا اسپاسم‌های عضلات داخل یا نزدیک گوش است.
علائم وزوز گوش دوطرفه
وزوز گوش از کلمه لاتین tinnire گرفته شده است که به معنای زنگ زدن است. وزوز گوش معمولا صدای زنگ در گوش است، اما صدا‌های ناشی از وزوز گوش متفاوت است و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- صدای غرش
- صدای زنگ
- صدای هیس
- صدای سوت
- وزوز گوش
- کلیک
- صدای ویژمانند
- جیرجیر
- صدای چهچه‌مانند
اگر وزوز گوش دوطرفه دارید، صدا‌ها را در هردو گوش خواهید شنید. صدا‌های وزوز گوش ممکن است آرام یا بلند باشد. این صدا‌ها ممکن است متفاوت نیز باشند و در زیروبمی و بلندی متغیر باشند. صدا‌های وزوز گوش ممکن است پیوسته و بی‌پایان باشند یا ممکن است بیایند و بروند.
زندگی با وزوز گوش ممکن است دشوار باشد و در صورت عدم درمان ممکن است باعث کم شنوایی شدید بشود. به همین دلیل، علائم دیگر وزوز گوش دوطرفه شامل اضطراب، بی‌خوابی و افسردگی است.
علائم وزوز گوش که ممکن است نشان‌دهنده علتی زمینه‌ای باشند
برخی علائم وزوز گوش با دلایل زمینه‌ای خاصی مرتبط است:
-
- وقتی وزوز گوش با علائمی مانند درد گوش یا ترشح همراه است، علت اصلی ممکن است عفونت سینوس یا گوش یا کلستئاتوم باشد.
- هنگامی که وزوز گوش با گیجی همراه است، علت اصلی ممکن است مشکلی عصبی یا بیماری منییر باشد.
علت وزوز گوش دوطرفه
براساس انجمن وزوز گوش آمریکا، وزوز گوش بیماری نیست، بلکه نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای است. تقریبا ۲۰۰ اختلال یا مشکل سلامتی وجود دارد که وزوز گوش دوطرفه ممکن است یکی از علائم آن باشد.
وزوز گوش دوطرفه در گوش‌ها تجربه می‌شود، اما توسط مدار‌های عصبی در مغز ایجاد می‌شود. دانشمندان مطمئن نیستند چرا وزوز گوش رخ می‌دهد.
اعتقاد بر این است که شبکه سلول‌های مغزی که صدا را تفسیر می‌کنند ممکن است توهمی از صدا را در جایی که صدا وجود ندارد، ایجاد کند. این اتفاق ممکن است به‌دلیل آسیب به سلول‌های مویی در گوش داخلی باشد.
علل و عوامل خطر برای وزوز گوش دوطرفه عبارتند از:
- کم شنوایی مرتبط با سن (پیرگوشی) : افزایش سن، عامل خطری برای وزوز گوش است زیرا شیوع کم شنوایی با افزایش سن بیشتر می‌شود.
- کم شنوایی ناشی از نویز : قرار گرفتن در معرض صدای بلند در طول زمان می‌تواند شنوایی را کاهش دهد و احتمال وزوز گوش دوطرفه را افزایش دهد. تنها یک بار قرار گرفتن در معرض صدا‌های بسیار بلند نیز می‌تواند این تاثیر را داشته باشد.
- سایر انواع کم شنوایی: افزایش سن و کم شنوایی ناشی از نویز، شایع‌ترین علل وزوز گوش هستند، اما انواع دیگر کم شنوایی، مانند رشد غیرطبیعی استخوان یا پارگی پرده گوش ، نیز می‌توانند باعث وزوز گوش شوند.
- دارو‌های اتوتوکسیک: دارو‌های اتوتوکسیک می‌توانند به گوش آسیب برسانند و باعث کم شنوایی شوند. بیش از ۲۰۰ داروی تجویزی و بدون نسخه وجود دارد که ممکن است چنین تاثیری داشته باشد. دارو‌های اتوتوکسیک شامل دارو‌های شیمی‌درمانی و مسکن‌های سالیسیلیک، مانند آسپرین است.
- اختلالات عروق خونی یا سیستم عضلانی: برخی از اختلالات خونی یا سیستم عضلانی با وزوز گوش عینی همراه است.
- اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS): ممکن است باعث وزوز گوش عضلانی شود.
- اسکلروز متعدد: مالتیپل اسکلروز (MS) یکی از علل وزوز گوش عضلانی است
- بیماری منییر: این اختلال در گوش داخلی ممکن است باعث وزوز گوش شود.
- عفونت‌های گوش و سینوس: عفونت گوش داخلی ممکن است باعث وزوز گوش شود.
- تغییرات هورمونی: تغییرات هورمونی در افرادی که جنسیتشان بدو تولد مونث شناسایی شده است، در زمان‌هایی مانند پیش‌یائسگی، یائسگی و بارداری ممکن است باعث وزوز گوش شود.
- تجمع جرم گوش: تجمع جرم گوش ممکن است باعث وزوز گوش شود.
- اختلالات مفصل گیجگاهی-فکی (TMJ): اختلالات مفصل TMJ با وزوز گوش همراه است.
- پرکاری تیروئید: پرکاری تیروئید از علل وزوز گوش ضربان‌دار است
- تومور مغزی: تومور‌های مغزی بسته به اندازه و محل خود می‌توانند باعث وزوز گوش شوند.
تشخیص وزوز گوش دوطرفه
اگر صدای وزوز گوش می‌شنوید، باید با پزشک، شنوایی‌شناس یا متخصص گوش و حلق و بینی تماس بگیرید. پزشکتان درمورد سابقه سلامتی، دارو‌هایی که مصرف می‌کنید و علائمتان می‌پرسد. پزشک تاریخچه‌ای شفاهی می‌گیرد تا بفهمد شما چه مدت است که صدای وزوز گوش را می‌شنوید و صدای آن چگونه است.
هیچ ارزیابی پزشکی وجود ندارد که بتواند تشخیص وزوز گوش ذهنی را تایید کند. به همین دلیل، توصیف شما از علائم بسیار مهم خواهد بود. تست شنوایی‌سنجی (ادیومتری) برای بررسی کم شنوایی انجام خواهد شد.
وزوز گوش ضربان‌دار غیرمعمول است. اگر پزشک شما مشکوک به این نوع وزوز گوش باشد، یافتن علت اصلی آن مهم است تا بتوان آن را درمان کرد.
اگر صدا‌هایی که می‌شنوید ریتمیک هستند، ممکن است آزمایش‌های تصویربرداری برای بررسی ناهنجاری‌های عروق خونی و اسکن‌هایی برای بررسی ناهنجاری‌های دیواره سینوس انجام شود.
ارزیابی‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- آزمایش خون
- آزمایش فشار خون
- تست عملکرد تیروئید
- اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) با وضوح بالا
- آنژیوگرافی
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
- آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی (MRA) برای بررسی مشکلات عروق خونی
- سونوگرافی عروق خونی
درمان وزوز گوش دوطرفه
کشف علت اصلی وزوز گوش دوطرفه برای تعیین درمان مفید است. گاهی‌اوقات، مشکلی که به سادگی قابل اصلاح است، مانند عفونت گوش یا تجمع جرم گوش آشکار می‌شود.
اگر عفونت گوش دارید، ممکن است آنتی‌بیوتیک یا دارو‌های ضد‌التهاب به شما داده شود. جرم گوش را میتوان در مطب پزشک با ساکشن خارج کرد.
بااین‌حال، اکثر موارد وزوز گوش، علتی ندارند که به‌راحتی قابل رفع باشد.
اگر مشکل زمینه‌ای را نتوان یافت یا درمان کرد، درمان‌هایی توصیه می‌شود که درک شما از صدای وزوز گوش را کاهش دهد. همچنین ممکن است برای اضطراب یا افسردگی تحت درمان قرار بگیرید تا بهتر بتوانید وزوز گوش را کنترل کنید.
پوشاندن وزوز گوش (Tinnitus masking)
اگر کم شنوایی داشته باشید، پزشکتان سمعک را توصیه خواهد کرد. افزایش توانایی شما برای شنیدن اصوات بیرونی اغلب برای کاهش صدا‌های وزوز گوش کافی است.
بسیاری از سمعک‌ها در خود، اصوات پوشاننده وزوز گوش نیز دارند که می‌توانید آن‌ها را تنظیم کنید. این اصوات شامل نویز‌های سفید، مانند نویز ثابت یا استاتیک، و صدا‌های طبیعت، مانند امواج است.
اگر از سمعک استفاده نمی‌کنید، می‌توانید برنامه‌های صوت‌درمانی وزوز گوش یا برنامه‌های تن‌آرامی (ریلکسیشن) را که موسیقی یا اصوات آرام و ملایم پخش می‌کنند، روی تلفن خود دانلود کنید. وزوز گوش ممکن است در شب بدتر شود، به‌دلیل این‌که صدای بیرونی کمتری وجود دارد که حواس شما را پرت کند.
برنامه‌های صوت‌درمانی وزوز گوش می‌توانند به‌ویژه زمانی که می‌خواهید بخوابید مفید باشند. برای این منظور میتوان از دستگاه‌های نویز سفید یا صورتی نیز استفاده کرد. پنکه‌ها یا دستگاه‌های تصفیه هوا نیز می‌توانند به پوشاندن صدای وزوز گوش کمک کنند.
خوگیری (Habituation)
صوت‌درمانی برای وزوز گوش از خوگیری استفاده می‌کند، تکنیکی که مغز را دوباره آموزش می‌دهد تا اصوات وزوز گوش را نادیده بگیرد. سمعک‌ها و دیگر دستگاه‌های کمک شنوایی را میتوان برای صوت‌درمانی وزوز گوش استفاده کرد.
در طول دوره خوگیری، صدایی از دستگاه شما منتشر می‌شود که با صدای وزوز گوش منطبق یا برابر است. صدای وزوز گوش و صدای ارائه‌شده شروع به ترکیب شدن با هم می‌کنند.
ممکن است لازم باشد به‌طور پیوسته دستگاه خود را تنظیم کنید تا سطح صدای ارائه‌شده را تغییر دهید. در طول زمان، مغز شما می‌آموزد که اصوات ایجادشده توسط وزوز گوش بی‌اهمیت هستند و آن‌ها را به پس‌زمینه منتقل می‌کند و نیاز به خوگیری مداوم را حذف می‌کند.
تسلط یافتن بر صوت‌درمانی وزوز گوش ممکن است زمان‌بر باشد، اما برای بسیاری از افرادی که با این مشکل زندگی می‌کنند، بسیار موثر است.
همچنین می‌توانید قرار ملاقاتی با شنوایی‌شناس یا روانشناسی که در درمان بازآموزی (retraining therapy) وزوز گوش تخصص داشته باشد، در نظر بگیرید. پزشکتان می‌تواند توصیه‌هایی برای متخصصی در نزدیکی شما ارائه دهد.
تغییرات سبک زندگی
تغییرات سبک زندگی که شامل کاهش استرس می‌شود می‌تواند کمک‌کننده باشد. زندگی با وزوز گوش ممکن است دشوار باشد. حمایت از جانب دوستان، درمانگر یا یک گروه حمایتی وزوز گوش می‌تواند به شما در یافتن تعادل و مهارت‌های مقابله‌ای کمک کند.
سیگار، الکل و نوشیدنی‌های کافئین‌دار همگی می‌توانند فشار خون را افزایش داده و وزوز گوش را بدتر کنند. حذف یا کاهش این مواد ممکن است کمک‌کننده باشد.
اگر بیماری منییر یا فشار خون بالای مرتبط با وزوز گوش دارید، کاهش مصرف نمک نیز ممکن است برای کاهش علائم وزوز گوش مفید باشد.
فعال ماندن و اجتماعی بودن نیز می‌تواند به شما کمک کند از زندگی لذت ببرید و حواس شما را از وزوز گوش دوطرفه پرت کند.
خلاصه
وزوز گوش تجربه شنیدن صدا‌هایی است که هیچ کس دیگری نمی‌تواند بشنود. وزوز گوش دوطرفه وزوز گوشیست که هردو گوش را درگیر می‌کند.
منشا وزوز گوش ممکن است بسیاری از مشکلات سلامتی و سایر علل زمینه‌ای باشد. کم شنوایی مرتبط با افزایش سن و کم شنوایی ناشی از نویز دو مورد از شایع‌ترین علل وزوز گوش دوطرفه هستند.
با پزشک درمورد درمان‌هایی صحبت کنید که می‌تواند به کاهش درک شما از صدا‌های ناخواسته داخل گوش‌هایتان کمک کند.
