کم شنوایی یکی از موارد خیلی شایع است، از هر هشت نفر بالای دوازده سال در امریکا یک نفر کم شنوا است. طبق گفته موسسه ملی سلامت امریکا، تقریبا 25 درصد از افراد 65 تا 74 سال و 50 درصد از 75 سال و بالاتر با درجاتی از کم شنوایی که فعالیتهای زندگی روزمره را مختل میکند، دستوپنجه نرم میکنند.
اگر مبتلا به کم شنوایی هستید، احتمالا برای تست شنواییسنجی به کلینیک شنوایی مراجعه کردهاید و در اتاقک اکوستیک نشستهاید. شما با دقت به صدایی گوش میدهید که از هدفون به گوش میرسد و هنگام شنیدن صدا با فشار دکمه کوچکی پاسخ میدهید.
آیا تا به حال فکر کردهاید، شنواییشناس چگونه ادیوگرام (نتیجه تست شنواییسنجی) را ثبت میکند؟ چگونه آن را تفسیر میکند که شنوایی شما طبیعی است یا کم شنوایی دارید؟
ادیوگرام چیست؟
شنواییشناسان از ادیوگرام (Audiogram) که برخی به اشتباه به آن «نوار گوش» میگویند برای ثبت نتیجه تست شنواییسنجی استفاده میکنند، نموداری که فرکانس (هرتز) و بلندی (دسیبل) را در سطوح مختلف کم شنوایی از ملایم تا عمیق نشان میدهد. شنواییشناس علامت متغیرها را بر روی نمودار علامتگذاری میکند و کم شنوایی شما را ترسیم میکند. بهنظر ساده میرسد، اما در واقع کاملا پیچیده است، برای اینکه دقیقا محل کم شنوایی شما را تعیین میکند.
ادیوگرام کلید حل کم شنوایی است. در گذشته، تنها کاری که سمعکها میتوانستند انجام دهند، تقویت همه صداها بود. اما اکنون، با استفاده از فناوری دیجیتال، میتوان آنها را متناسب با نوع و میزان کم شنوایی خاص شما تنظیم کرد.
تفسیر ادیوگرام روشی استاندارد است، اما بیماران ممکن است ادیوگرام خود را مشاهده نکنند، مگر اینکه آن را درخواست کنند. برخی از شنواییشناسان تصور میکنند بیماران فقط نتایج را میخواهند و نه تصویر کامل آن را. اما اگر خود یا یکی از عزیزانتان کم شنوایی دارند، میتوانید چیزهای زیادی را از نگاه کردن به ادیوگرام یاد بگیرید. این امر بهویژه در مواردی که ادیوگرامها خود را مقایسه میکنید، به شما امکان میدهد معیار پایهای تعیین کنید و ببینید شنوایی شما پیشرونده است یا خیر.
همیشه نسخهای از ادیوگرام یا نوار گوش خود را نگه دارید. شنواییشناسان از ادیوگرام برای برنامهریزی و تنظیم سمعک استفاده میکنند.
ادیوگرامها به اندازهای که نشان میدهند پیچیده نیستند
اگر تا به حال ادیوگرام دیده باشید، ممکن است تلاش کنید که آن را تفسیر کنید. علامتهای X و O به چه معناست؟ چرا آنها با خط به هم متصل میشوند؟ و چرا خطوط در بعضی نقاط با هم تلاقی میکنند و در نقاط دیگر از هم جدا میشوند؟
ادیوگرامها پیچیده بهنظر میرسند، اما اگر اصول را بدانید، بسیار ساده هستند. اگر اصول کار نمودار را میدانید – با دو متغیر متقاطع – میتوانید ادیوگرام را تفسیر کنید.
ادیوگرام شما تلاقی بین دسیبل (بلندی صدا) و هرتز (فرکانس یا زیروبمی) را نشان میدهد. ادیوگرام آهستهترین صداهایی را که میتوانید در فرکانسهای مختلف بشنوید، نشان میدهد. هرچه علامتها به بالای نمودار نزدیکتر باشند، شنوایی شما بهتر است. علامتها ممکن است در یک نقطه بالا باشند و در نقطه دیگر فرو بروند که نشاندهنده این است که در کدام فرکانس شنوایی شما بهتر یا بدتر است.
برای نمونه، فرکانس صدای پرنده بسیار بالا است، درحالیکه فرکانس خرناس سگ پایین است. ممکن است این صداها از نظر بلندی برابر باشند، اما اگر پیرگوشی دارید که با مشکل شنوایی در فرکانسهای بالا همراه است، صدای سگ را میشنوید، اما صدای پرنده را خیر. خطوط شما در سمت چپ نمودار بالاتر خواهد بود، اما در سمت راست پایین میرود. ادیوگرامی که در تصویر پایین میبینید، نمونهای از این نوع کم شنوایی است.
چگونه ادیوگرام را تفسیر کنید؟
با خواندن از بالا به پایین، اعداد سمت چپ ادیوگرام شدت صدا برحسب دسیبل را نشان میدهد که از صفر دسیبل در بالا به 120 دسیبل در پایین میرسند. از چپ به راست فرکانس یا زیروبمی صدا است که با هرتز اندازهگیری میشود. فرکانس از سمت چپ با 125 هرتز شروع میشود و در سمت راست تا 8000 هرتز افزایش مییابد. این مانند صفحه کلید پیانو است. پایینترین فرکانسها در سمت چپ و بالاترین فرکانسها در سمت راست است.
در ادیوگرام Xهای آبی نشاندهنده گوش چپ و Oهای قرمز نشاندهنده گوش راست است. علامتهای X و O هر کدام با یک خط به هم متصل میشوند؛ یکی قرمز و دیگری آبی. خط قرمز با O قرمز نشاندهنده شنوایی در گوش راست شما و خط آبی با X آبی نشاندهنده شنوایی گوش چپ شما است.
اگر ادیوگرام شما فاقد رنگ است، خط اتصال با X نشاندهنده گوش چپ شما است و خط اتصال با O نشاندهنده گوش راست شما است.
دسیبل (dB) چیست؟
دسیبل، بلندی یا شدت صدا را اندازه میگیرد.
سطح دسیبل در ادیوگرام از صفر شروع میشود، اما به این معنا نیست که هیچ صدایی وجود ندارد بلکه به معنی شنیدن کمترین صدایی است که افراد با شنوایی طبیعی میتوانند بشنوند. 10 دسیبل ده برابر شدت آن است. برخلاف هرتز، که اعداد ثابت هستند، دسیبل بهصورت لگاریتمی اندازهگیری میشود. به این معنا که صدای 20 دسی بل 100 برابر بیشتر از صفر دسیبل است و به همین ترتیب افزایش مییابد.
بهیاد آوردن آنچه در سطوح مختلف دسیبل اتفاق میافتد آسانتر است. گفتار معمول حدود 60، ماشین لباسشویی 75 و اره برقی 115 دسیبل است. گوش دادن به صدای بیشتر از 70 دسیبل در طولانیمدت ممکن است شروع آسیب به شنوایی شما باشد. سر و صدای خیلی زیاد، بیشتر از 120 دسیبل میتواند به گوش شما آسیب فوری برساند.
هرتز (Hz) چیست؟
واحد فرکانس (یا زیروبمی) هرتز (Hz) است، تعداد لرزشهای صوتی را که میتوانید در یک ثانیه بشنوید، اندازهگیری میکند. گوش سالم میتواند طیف گستردهای از فرکانسها را، از بسیار پایین (20 هرتز) تا بسیار بالا (20 هزار هرتز) بشنود. با کم شنوایی، این محدوده کاهش مییابد. کم شنوایی مربوط به سن (پیرگوشی)، از دست دادن فرکانسهای بالاتر، مانند صدای زنان و کودکان است، درحالیکه توانایی شنیدن فرکانسهای پایین (بم) میتواند طبیعی باشد.
میزان کم شنوایی
پنج سطح کم شنوایی وجود دارد – ملایم، متوسط، متوسط رو به شدید، شدید و عمیق- که در ادیوگرام نشان داده میشوند.
شنوایی طبیعی
اگر شنوایی شما طبیعی است، باید X یا O برای هر فرکانس در محدوده صفر تا 20 دسیبل باشد. این بدان معناست که شما میتوانید صداهای روزمره را بدون تقویت بشنوید.
کم شنوایی ملایم
اگر کم شنوایی ملایم (mild) داشته باشید، X یا O را در محدوده 20 تا 40 دسیبل مشاهده خواهید کرد. کم شنوایی ملایم به این معناست که شما ممکن است در شنیدن گفتار در محیطهای پُر سر و صدا مشکل داشته باشید. همچنین ممکن است به این معنا باشد که هنگام تماشای تلویزیون یا گوش دادن به استریو به میزان صدای بیشتری نیاز دارید. به همین دلیل اعضای خانواده احتمالا اولین کسانی هستند که کم شنوایی شما را متوجه میشوند.
کم شنوایی متوسط و متوسط رو به شدید
کم شنوایی متوسط (moderate) در محدوده 40 تا 55 و متوسط رو به شدید (moderately-severe) در محدوده 55 تا 70 مشخص میشود. با کم شنوایی متوسط تا متوسط رو به شدید، شما اغلب در درک گفتار در محیطهای پُر سر و صدا، ازجمله تلفن، تلویزیون و در اجتماعات عمومی مشکل خواهید داشت. ممکن است متوجه شوید که اغلب از افراد میخواهید تکرار کنند و ناامید میشوید زیرا آنچه را که میگویند درک نمیکنید. همچنین ممکن است افراد به شما بگویند که در مکالمات بلند صحبت میکنید.
کم شنوایی شدید
اگر کم شنوایی شدید (severe) دارید، X یا O در محدوده 70 تا 90 دسیبل قرار میگیرد. این بدان معناست که در بسیاری از موقعیتها در شنیدن مشکل قابلتوجهی دارید. همچنین ممکن است شروع به اجتناب از حضور در مکانهای پُر سر و صدایی کنید که میدانید بیشتر مکالمه را از دست خواهید داد.
کم شنوایی عمیق
اگر کم شنوایی شما عمیق (profound) باشد، علائم را در محدوده 90 تا 120 دسیبل مشاهده خواهید کرد. در این سطح، شما در همه موقعیتها با مشکلات عمده ارتباطی روبرو هستید. کم شنوایی عمیق معمولا به کمک دیداری مانند لب خوانی یا زبان اشاره نیاز دارد. برای هر دو کم شنوایی شدید و عمیق کاشت حلزون ممکن است توصیه شود.
تست انتقال استخوانی
تست انتقال استخوانی (Bone conduction) قسمت مهم دیگری از تست شنواییسنجی است که در ادیوگرام شما ثبت میشود.
صدا نه تنها بهصورت امواج از هوا به گوش شما میرسد، بلکه استخوانهای سر شما نیز صدا را انتقال میدهند. انتقال استخوانی همانند انتقال راه هوایی است، به جز اینکه با مرتعشکننده استخوانی انجام میشود – مرتعشکننده مربعی کوچکی پشت گوش قرار میگیرد و فقط حلزون گوش را تحریک میکند – که به افتراق مشکلات گوش میانی یا خارجی از گوش داخلی کمک میکند.
نتایج تست انتقال استخوانی با خط آبی < برای گوش چپ و خط قرمز > برای گوش راست مشخص میشود.
ممکن است تفاوتی بین نتایج آزمون انتقال هوایی و انتقال استخوانی وجود داشته باشد. به این اختلاف فاصله انتقال هوایی-استخوانی (air-bone gap) گفته میشود. فاصله انتقال هوایی-استخوانی ممکن است به معنای وجود مشکلی در گوش خارجی یا میانی باشد.
درمان کم شنوایی با سمعک
راهحلهای شنوایی با توجه به سبک زندگی و نوع و میزان کم شنوایی ممکن است بسیار متفاوت باشند. هنگامی که میزان کم شنوایی خود را تعیین کردید، باید تحقیق در مورد بهترین راهحل را برای خود شروع کنید. ممکن است استفاده از سمعک بهترین انتخاب باشد. شنواییشناس پس از معاینه گوش از ادیوگرام یا نوار گوش برای انتخاب و تنظیم سمعک استفاده میکند.
تست شنواییسنجی نقطه خوبی برای شروع است
اگر در مورد شنوایی خود شک دارید، برای انجام تست شنواییسنجی به کلینیک شنوایی مراجعه کنید. کم شنوایی پیشرونده است و سمعکها نه تنها میتوانند به شما در شنیدن بهتر کمک کنند، بلکه در واقع سرعت کاهش درک گفتار را کاهش میدهند. هر چه بیشتر بشنوید، مراکز شنوایی مغز شما ورودی مورد نیاز بیشتری برای عملکرد موثرتر دریافت میکنند.
تست شنوایی حدود 15 دقیقه طول میکشد و فوری به شما اطلاعات کلیدی در مورد کم شنوایی میدهد.
در کلینیک شنوایی و سمعک ساعی شما میتوانید تست شنواییسنجی انجام دهید. چنانچه کم شنوایی داشته باشید، با این تست نوع و میزان کم شنوایی شما مشخص میشود و در صورت لزوم کارشناسان ما درباره سمعک به شما مشاوره میدهند.
ممنون از توضیحاتتون
سلام.آیا وقتی گفته می شود میزان افت شنوایی یک نفر…دسی بل است میانگین این اندازه گیری هاست یا نقطه ی بالای شنوایی یا پایین ؟