کم شنوایی شدید چیست؟
کم شنوایی شدید (Severe hearing loss) یعنی شما می‌توانید برخی صدا‌ها را بشنوید، اما بسیار ضعیف. ممکن است نتوانید صدای کسی که در حال صحبت کردن است را بشنوید، حتی اگر صدای او معمولی باشد. ممکن است بتوانید فقط صدا‌های بسیار بلند را بشنوید.
کم شنوایی ممکن است به روش‌های مختلف برای افراد در هرسنی اتفاق بیفتد؛ برای هرفردی متفاوت است. نکته کلیدی این است که با شنوایی‌شناس مشورت کنید تا به شما کمک کند از شنوایی‌ای که دارید بیشترین استفاده را ببرید. درمان‌های زیادی وجود دارد که می‌تواند به شما یا فرزندتان کمک کند از زندگی لذت ببرید.
علل کم شنوایی شدید
نوزادان ممکن است با کم شنوایی شدید به دنیا بیایند و کودکان و بزرگسالان در هرمقطعی از زندگی خود ممکن است به آن مبتلا شوند. این ابتلا ممکن است به‌طور ناگهانی یا طی سال‌ها، در یک یا هردو گوش اتفاق بیفتد و کوتاه یا طولانی‌مدت باشد.
برای درک این‌که کم شنوایی چگونه اتفاق می‌افتد، دانستن نحوه عملکرد گوشتان کمک‌کننده است. صدا به صورت امواج صوتی در هوا پخش می‌شود و پرده گوشتان را به ارتعاش درمی‌آورد و سه استخوان ریز در داخل گوشتان را حرکت می‌دهد. این حرکت باعث ایجاد امواج در مایعی می‌شود که گوش داخلی شما را پُر می‌کند. این امواج سلول‌های مویی بسیار کوچکی که به اعصاب متصل هستند را خم می‌کنند. این سلول‌ها پیام‌های الکتریکی را به عصب شنوایی که به مغز منتهی می‌شود، ارسال می‌کنند.
DNA شما دارای ژن‌های زیادی است که به ساخت ساختار‌هایی که در شنوایی نقش دارند، کمک می‌کند. مشکل در هریک از این ژن‌ها می‌تواند به این معنی باشد که نوزادی بدون حس شنوایی به دنیا آمده است. بیش از نیمی از نوزادانی که با کم شنوایی شدید متولد می‌شوند، به‌دلیل یک ژن معیوب است. حدود ۲۰ درصد از نوزادانی که با ژن معیوب متولد می‌شوند، بیماری ژنتیکی دیگری مانند سندرم داون نیز دارند.
نوزادان همچنین ممکن است به‌دلیل مشکلی در رحم، شنوایی خود را از دست بدهند. زنان بارداری که از دارو‌های خاصی مانند تالیدومید، داروی سرطان و یا دارو‌های بیماری سل استفاده می‌کنند، ممکن است نوزادی با کم شنوایی شدید داشته باشند. این مسئله ممکن است زمانی که خانمی به عفونت‌های خاصی مانند سیتومگالوویروس مبتلا باشد، نیز رخ دهد.
همچنین ممکن است با افزایش سن شنوایی خود را از دست بدهید. این مسئله ممکن است به دلایل زیر اتفاق بیفتد:
• سروصدا. صدایی بسیار بلند، مانند شلیک گلوله یا انفجار، می‌تواند به شنوایی آسیب برساند. بنابراین در مجاور صدا‌های بلند بودن برای مدت طولانی، مانند زندگی در کنار باند فرودگاه نیز می‌تواند آسیب‌زننده باشد.
• بیماری‌ها. مشکلات مختلف می‌تواند گوش‌ها یا اعصابی که در شنوایی نقش دارند را در معرض خطر قرار دهد، ازجمله عفونت گوش، تومور‌های مغزی، آرتریت روماتوئید و دیگر بیماری‌های خودایمنی، یا بیماری منییر که اختلالی در گوش داخلی است.
• انسداد‌ها. انسداد مجرای گوش با جرم گوش یا جسمی که داخل آن گیر کرده است می‌تواند مانع از خوب شنیدن شما شود. اگر بخواهید آن را به روش اشتباه خارج کنید، ممکن است به گوش خود آسیب بزنید.
• صدمات. ضربه به سر و برخی از ورزش‌ها مانند غواصی یا چتربازی می‌تواند به قسمت داخلی گوش آسیب برساند.
• دارو‌ها. برخی دارو‌ها، ازجمله دارو‌هایی که سرطان، بیماری قلبی و عفونت‌های جدی را درمان می‌کنند، می‌توانند به گوش شما آسیب بزنند و باعث کم شنوایی شوند. گاهیاوقات این کم شنوایی دائمی است، اما در موارد دیگر، پس از قطع مصرف دارو‌ها مشکل برطرف می‌شود.
علائم کم شنوایی شدید
اگر فرزند شما در شنوایی مشکل دارد، احتمالا از طریق رفتار او متوجه آن خواهید شد. برخی از علائم عبارتند از:
• دشواری در یادگیری تکلم و یا دیرتر صحبت کردن نسبت به سایر کودکان هم‌سن خود
• عدم توجه به صدا‌ها یا وقتی مردم او را صدا می‌زنند
• عملکرد ضعیف در مدرسه
اگر مبتلا به کم شنوایی باشید، ممکن است متوجه شوید که تعامل با دیگران برایتان دشوار است، زیرا نمی‌توانید صدای آن‌ها را بشنوید. علائم عبارتند از:
• در شنیدن صحبت افراد در گروه‌ها یا مکان‌های پُر سروصدا مشکل دارید
• صدای کسی که پشت سر شما صحبت می‌کند را نمی‌شنوید
• وقتی افراد درحال صحبت کردن هستند، فکر می‌کنید درحال زمزمه کردند
• مشکل در شنیدن صدای افراد با تلفن
• به تلویزیون یا رادیو ماشین با صدای بسیار بلند گوش می‌دهید
• صدای زنگ ساعت را نمی‌شنوید
تشخیص کم شنوایی شدید
مهم است که کم شنوایی شدید را در اسرع وقت تشخیص دهید، به‌خصوص برای کودکان. در برخی کشور‌ها قوانین، پرسنل پزشکی را ملزم می‌کند، نوزادان را قبل از ترک بیمارستان از نظر شنوایی غربالگری کنند. اگر برای کودک شما ارزیابی انجام نشد، از کارکنان بیمارستان بپرسید که کجا می‌توانید آن را انجام دهید.
دو نوع تست شنوایی نوزادان وجود دارد:
• پاسخ شنوایی خودکار مغز (AABR). پرسنل پزشکی گوشی‌های نرمی را روی گوش‌های کودک شما و حسگر‌هایی را روی سر او قرار می‌دهند. دستگاهی، پاسخ عصب شنوایی او را با صدای کلیک یا اصوات آرام اندازه‌گیری می‌کند.
• گسیل‌های آکوستیک (OAE). پروب کوچکی داخل مجرای گوش کودک، پژواک صدا‌های آرامی که در گوش او پخش می‌شود را اندازه‌گیری می‌کند.
اگر کودک شما با افزایش سن علائم کم شنوایی شدید را نشان داد، با پزشک اطفال خود صحبت کنید. اگر مشکل شنوایی دارید، می‌توانید با پزشک خود صحبت کنید. ارزیابی معمولا برای کودکان و بزرگسالان تقریبا یکسان است.
ممکن است پزشک، شما را به متخصص شنوایی یا متخصص گوش و حلق و بینی ارجاع دهد. متخصص درمورد سابقه پزشکی شما می‌پرسد و گوش‌های شما را معاینه فیزیکی می‌کند. ممکن است از شما بپرسد:
• آیا اغلب احساس می‌کنید که مردم خیلی آرام صحبت می‌کنند یا زمزمه می‌کنند؟
• شنیدن صحبت‌های دیگران در مکانی شلوغ یا پُر سروصدا چقدر سخت است؟
• چه مدت است که متوجه مشکل شده‌اید؟
• آیا مشکل پزشکی دیگری دارید؟
• آیا اعضای خانواده شما کم شنوایی داشته‌اند؟
برای کودکی که مشکلات شنوایی دارد، پزشک ممکن است از شما بپرسد:
• وقتی فرزندتان نام او را صدا می‌زنید یا در خانه صدا‌هایی تولید می‌کنید، چگونه پاسخ می‌دهد؟
• از چه زمانی شروع به صحبت کردن کرده است؟
• آیا تاکنون زمانی بوده است که کودک در مجاورت اصوات بسیار بلند بوده باشد؟
• آیا تاکنون تصادفی کرده است که منجر به آسیب سر او شده باشد؟
ممکن است پزشک به شما بگوید به شنوایی‌شناس، متخصصی که در درمان مشکلات شنوایی آموزش دیده است، مراجعه کنید. شنوایی‌شناس می‌تواند میزان شنوایی شما یا فرزندتان را با استفاده از ارزیابی‌های مختلف اندازه‌گیری کند.
• شنوایی‌سنجی تُن خالص. شما در اتاقک عایق صوت می‌نشینید و هدفون مخصوص می‌گذارید. شنوایی‌شناس صدا‌هایی با زیر و بمی متفاوت پخش می‌کند و از شما درمورد صدا‌هایی که می‌توانید بشنوید می‌پرسد.
• شنوایی‌سنجی گفتار. همچنین زمانی که در اتاقک هستید و هدفون گذاشته‌اید، کلمات مختلفی را با ولوم یا بلندی‌های مختلف می‌شنوید و آن‌ها را برای شنوایی‌شناس تکرار می‌کنید. این آزمون اندازه‌گیری می‌کند چقدر گفتار را آرام و واضح درک می‌کنید.
• تمپانومتری. تستی است که در تمام ارزیابی‌ها برای اندازه‌گیری فضای گوش میانی و رد احتقان یا ناهنجاری‌های پرده گوش انجام می‌شود. پروب کوچکی در هرگوش نحوه پاسخ پرده گوش شما به هوای رانده‌شده به داخل گوش را اندازه‌گیری می‌کند.
برای کودک مبتلا به کم شنوایی، شنوایی‌شناس ممکن است بخواهد ببیند که چقدر به دستورالعمل‌ها پاسخ می‌دهد. شنوایی‌شناس ممکن است به کودک بگوید که چگونه بازی‌ای را انجام دهد تا ببیند چگونه گفتار را درک می‌کند. او ممکن است از کودک بخواهد که به منابع اصوات نگاه کند.
سوالاتی که باید از پزشک خود بپرسید
اگر کم شنوایی شدید دارید، بهتر است از پزشک خود سوالاتی درمورد وضعیت خود بپرسید، مانند:
• چه چیزی باعث کم شنوایی من شده است؟
• آیا درمان خواهد شد؟
• آیا نیاز است به پزشک دیگری مراجعه کنم؟
• چه نوع درمان‌هایی وجود دارد؟
• آیا این درمان‌ها کم شنوایی من را درمان خواهند کرد؟
اگر کودک شما کم شنوایی شدید دارد، باید بپرسید:
• فرزند من در مدرسه برای جبران کم شنوایی به چه چیز‌هایی نیاز خواهد داشت؟
• در خانه می‌توانیم برای او چه کاری انجام دهیم؟
• چگونه می‌تواند صحبت کردن را یاد بگیرد؟
• آیا سایر فرزندان من کم شنوایی خواهند داشت؟
• آیا کم شنوایی همچنان بدتر خواهد شد؟
درمان کم شنوایی شدید
درمان کم شنوایی شدید معمولا به معنای استفاده از فناوری‌های مختلف برای بهبود شنوایی است. هیچ درمان واحدی وجود ندارد که برای همه افراد مبتلا به این مشکل، بهترین باشد. پزشک شما یکی از درمان‌ها را بر اساس میزان کم شنوایی شما، میزان سلامت شما، سبک زندگی شما و نحوه آسیب دیدن گوش‌های شما توصیه می‌کند.
گزینه‌های درمانی شما عبارتند از:
سمعک. سمعک‌ها اصوات آرام را بلندتر می‌کنند یا باعث می‌شوند راحت‌تر شنیده شوند. برخی سمعک‌ها ممکن است به کاهش نویز پس‌زمینه کمک کنند.
برخی از سمعک‌ها در داخل گوش قرار می‌گیرند. این سمعک‌ها می‌توانند آنقدر کوچک باشند که دیگران متوجه آن‌ها نشوند. برخی دیگر پشت لاله گوش‌ها قرار می‌گیرند تا آن‌ها را ثابت نگه دارند. می‌توانید زمان خواب، شنا یا دوش گرفتن سمعک‌ها را از گوشتان بیرون بیاورید.
برخی از قالب‌های سمعک‌های پشت گوشی از مواد نرم ساخته می‌شوند. افرادی که فعال هستند ممکن است هنگام ورزش کردن از این قالب‌ها استفاده کنند.
بهترین سمعک برای کم شنوایی شدید سمعک‌های داخل گوشی با بلندگو (رسیور) UP و سمعک‌های پشت گوشی قوی (Power) یا خیلی‌قوی (Super Power) است.
کاشت‌های شنوایی. کاشت گوش میانی دستگاهی است که داخل گوش شما قرار می‌گیرد. پزشک با جراحی آن را در داخل گوش میانی قرار می‌دهد. می‌توانید برای مدت طولانی از آن استفاده کنید.
کاشت حلزون به افرادی که کم شنوایی شدید تا عمیق دارند و سمعک برایشان مفید نیست، کمک می‌کند. کاشت حلزون، اعصاب شنوایی را تحریک می‌کنند. آن‌ها کم شنوایی را درمان نمی‌کنند، اما می‌توانند به کودکان و بزرگسالان احساس صدا و بهبود بازشناسی کلمه/گفتار بدهند.
جراح در بیمارستان، کاشت حلزون را داخل حلزون قرار می‌دهد تا پیام‌ها را به عصب شنوایی ارسال کند و از طریق آهنربایی که زیر پوست است، تحریک می‌شود. حدود ۴ هفته بعد، مجدد به شنوایی‌شناس مراجعه خواهید کرد تا قسمت‌های بیرونی دستگاه کاشت حلزون، ازجمله میکروفون، فرستنده و رایانه‌ای کوچک به‌نام پردازشگر گفتار را دریافت کنید. این قطعات پیام‌هایی را به دستگاه موجود در گوش شما ارسال می‌کنند تا اصوات پیرامون شما از طریق عصب شنوایی به مغز ارسال شود. می‌توانید آن‌ها را مانند سمعک، پشت گوش خود قرار دهید.
ممکن است مدت زیادی پس از جراحی طول بکشد تا کاشت حلزون برای شما یا فرزندتان بهترین کارایی را داشته باشد. برای یادگیری نحوه استفاده از دستگاه و پاسخ به صدا‌هایی که می‌شنوید، به حمایت متخصصان شنوایی و گفتار درمان نیاز دارید. این فرآیند مستلزم زمان و تلاش زیادی است. پزشک به شما کمک می‌کند تصمیم بگیرید آیا این درمان برای شما یا فرزندتان مناسب است یا خیر.
مراقبت از خود یا فرزندتان
از دست دادن شنوایی، چه ناگهانی و چه طی چندین سال، ممکن است سخت باشد. اگر کودک شما کم شنوایی شدید دارد، ممکن است نگران بخش‌هایی از زندگی باشید که از دست خواهد داد. به یاد داشته باشید چیز‌های زیادی وجود دارد که می‌تواند به افراد در هرسنی که این مشکل را دارند کمک کند از زندگی لذت ببرند. همان‌طورکه با پزشک خود برای انتخاب برنامه‌ای درمانی کار می‌کنید، می‌توانید اقداماتی انجام دهید تا زندگی خود یا فرزندتان را آسان‌تر کنید.
برای فرزندتان:
• درمان می‌تواند به کودک شما کمک کند تا استفاده از سمعک را یاد بگیرد و راه‌هایی برای برقراری ارتباط پیدا کند. خانواده یا گفتاردرمانگر می‌تواند به کودک بیاموزد که کلمات را واضح بگوید تا دیگران بفهمند. کودک همچنین می‌توانند یاد بگیرد که چگونه از تکنیک‌های دیگر، ازجمله زبان اشاره، حرکات طبیعی و گفتارخوانی، استفاده کند. درمانگر می‌تواند به شما کمک کند تصمیم بگیرید کدام رویکرد برای فرزند شما مناسب است و خانواده شما چگونه می‌تواند کمک کند..
• با معلم فرزندتان صحبت کنید و ببینید چه کاری می‌تواند برای کمک به او در کلاس انجام دهد. آن‌ها ممکن است بتوانند از دستگاه‌های دارای فناوری کمک شنوایی (HATS)، دستگاه‌های فرکانس رادیویی اِف‌اِم (FM) که شنیدن صدا‌ها را آسان‌تر می‌کنند، استفاده کنند. معلمان با میکروفون مخصوص صحبت می‌کنند که صدا‌ها را به گیرنده کوچکی که کودک شما از آن برای شنیدن درس‌ها استفاده می‌کند، می‌فرستد.
برای خودتان:
• با شنوایی‌شناس مشورت کنید تا راه‌های مقابله و مدیریت در مکان‌های پُر سروصدا یا مکالمات گروهی را بیاموزید.
• از دستگاه‌های دارای فناوری کمک شنوایی استفاده کنید که شنیدن صدای زنگ هشدار، تلفن یا تلویزیونتان را راحت‌تر می‌کنند. برخی از دستگاه‌ها می‌توانند وقتی کسی زنگ در را می‌زند، به شما اطلاع دهند.
• خانه خود را طوری طراحی کنید که شنیدن صدا‌ها آسان‌تر شود. برای کاهش سروصدا، روی زمین فرش یا موکت پهن کنید. صندلی‌ها را طوری بچینید که بتوانید در دید و بازدید‌ها، روبه‌روی دوستان خود بنشینید.
صحبت با درمانگر یا مشاور ممکن است به مدیریت هرنگرانی یا ناراحتی که ممکن است شما یا فرزندتان داشته باشید، کمک کند. همچنین، گروه‌های حمایتی سایر خانواده‌هایی که با کم شنوایی شدید درگیر هستند، مکان‌های عالی برای دریافت توصیه و درک است.
نتیجه‌گیری
کم شنوایی شدید برای هرکسی متفاوت است. ممکن است شما یا فرزندتان را برای چندین سال درگیر کند اما نباید شما را از لذت بردن از زندگی باز دارد. شما باید بتوانید با کم شنوایی شدید، مستقل زندگی کنید، به مدرسه یا دانشگاه بروید و شغلی داشته باشید. با شنوایی‌شناس خود مشورت کنید تا درمان‌ها و استراتژی‌هایی پیدا کند که برای شما مفید هستند. تشخیص و درمان کم شنوایی شدید در اسرع وقت بسیار مهم است. هرچه زودتر شما یا فرزندتان بتوانید درمان را شروع کنید، بهتر می‌توانید سازگار شوید.
منابع
