کم شنوایی حسی‌عصبی چیست؟

کم شنوایی حسی ­عصبی (SNHL) در اثر آسیب به ساختارهای گوش داخلی یا عصب شنوایی شما ایجاد می­‌شود. آن علت بیش از 90 درصد از کم شنوایی­‌ها در بزرگسالان است. علل شایع کم شنوایی حسی‌عصبی شامل قرار گرفتن در معرض سر و صداهای بلند، عوامل ژنتیکی یا روند طبیعی پیری است.

اندام مارپیچی گوش داخلی شما به نام حلزون، حاوی موهای ریزی به نام استروسیلیا (stereocilia) است. این موها ارتعاشات حاصل از امواج صوتی را به سیگنال‌های عصبی تبدیل می­‌کنند و عصب شنوایی آن‌ها را به مغز منتقل می­‌کند. قرار گرفتن در معرض صداهای بلندتر از 85 دسی­بل می­‌تواند به این موها آسیب برساند.

بااین‌حال، تا زمانی که 30 تا 50 درصد از این موها آسیب نبینند، ممکن است کم شنوایی را تجربه نکنید. هشتاد و پنج دسی­‌بل تقریباً معادل صدای ترافیک سنگینی است که از درون ماشین شنیده می‌شود.

کم شنوایی حسی‌عصبی با توجه به میزان آسیب، می‌تواند از کم شنوایی خفیف تا ناشنوایی کامل باشد.

• کم شنوایی خفیف. افت شنوایی بین 26 تا 40 دسی­‌بل.
• کم شنوایی متوسط. افت شنوایی بین 41 تا 55 دسی­‌بل.
• کم شنوایی شدید. افت شنوایی بیش از 71 دسی‌­بل.

کم شنوایی حسی‌عصبی عارضه تهدیدکننده‌ای نیست، ولی اگر به‌طور مناسب مدیریت نشود، می­‌تواند در توانایی شما برای برقراری ارتباط مداخله کند. به خواندن این مقاله ادامه دهید تا بفهمید که چه عواملی این کم شنوایی را ایجاد می­‌کند، چگونه می‌­توانید از بروز آن جلوگیری کنید و اگر اکنون درگیر آن هستید، گزینه‌های درمانی شما چیست.

علائم کم شنوایی حسی­‌عصبی

با توجه به علت آن، کم شنوایی حسی‌عصبی ممکن است در یک گوش یا هر دو گوش رخ دهد. اگر کم شنوایی به‌تدریج شروع شود، ممکن است علائم آن بدون انجام تست شنوایی‌سنجی آشکار نباشد. اگر کم شنوایی حسی‌عصبی ناگهانی (کری ناگهانی) را تجربه کنید، علائم شما طی چند روز ظاهر می‌‌شوند. بسیاری از افراد هنگام بیدار شدن، برای اولین بار متوجه کم شنوایی حسی‌عصبی ناگهانی می­‌شوند.

کم شنوایی حسی‌عصبی می‌تواند منجر به موارد زیر شود:

• مشکل در شنیدن صداها در حضور صداهای زمینه
• مشکل به‌ویژه در درک صدای کودکان و زنان
• گیجی یا مشکلات تعادلی
• مشکل در شنیدن صداهای زیر (فرکانس‌های بالا)
• مبهم بودن اصوات و صدای افراد
• احساس این‌که می‌­توانید صداها را بشنوید، اما نمی­‌توانید آن‌ها را درک کنید
• وزوز گوش (زنگ زدن گوش)

علل کم شنوایی حسی‌عصبی

کم شنوایی حسی‌عصبی می­‌تواند مادرزادی، یعنی از لحظه تولد یا اکتسابی باشد. موارد زیر علل احتمالی کم شنوایی حسی‌عصبی هستند.

مادرزادی

کم شنوایی مادرزادی از بدو تولد وجود دارد و یکی از شایع‌ترین ناهنجاری‌­های بدو تولد است. از هر 1000 تولد حدود 1 تا 3 نوزاد مبتلا به کم شنوایی است.

علت کم شنوایی حدود 50 درصد از کودکان متولدشده با کم شنوایی مادرزادی، عوامل ژنتیکی است و علت نیم دیگر آن‌ها عوامل محیطی است. بیش از 100 ژن مرتبط با کم شنوایی ژنتیکی شناخته شده است. عفونت‌ها و کمبود اکسیژن همگی می‌­توانند منجر به کم شنوایی شوند.

صداهای بلند

قرار گرفتن در معرض صداهای بیش از 85 دسی‌­بل می­‌تواند منجر به کم شنوایی حسی‌عصبی شود. حتی یک بار قرار گرفتن در معرض صداهایی مانند شلیک گلوله یا انفجار می­‌تواند باعث آسیب دائمی شنوایی گردد.

پیرگوشی

پیرگوشی نام دیگری برای کم شنوایی مرتبط با سن است. در ایالات متحده از هر 3 فرد بین 65 تا 74 سال، حدود 1 نفر کم شنوایی دارد. تا سن 75 سالگی، تقریباً نیمی از افراد نوعی از کم شنوایی را خواهند داشت.

تفاوت کم شنوایی حسی­‌عصبی با کم شنوایی انتقالی

آسیب به عصب شنوایی یا ساختارهای گوش داخلی شما می­‌تواند منجر به SNHL شود. این نوع کم شنوایی منجر به مشکلاتی در تبدیل ارتعاشات صدا به پیام‌­های عصبی می­‌شود که مغز می‌­تواند آن‌ها را تفسیر کند.

کم شنوایی انتقالی هنگامی رخ می‌­دهد که صدا نمی‌تواند از گوش خارجی یا میانی شما عبور کند. موارد زیر می‌تواند باعث کم شنوایی انتقالی شود.

• تجمع مایع
• عفونت­‌های گوش
• پارگی پرده گوش
• تومورهای خوش‌­خیم
• جرم گوش
• انسداد گوش توسط اشیاء خارجی
• ناهنجاری گوش خارجی یا میانی

هر دو نوع کم شنوایی می­‌توانند علائم مشابهی ایجاد کنند. بااین‌حال، افراد دارای کم شنوایی انتقالی معمولاً صداها را مبهم می‌­شنوند، درحالی‌که افراد دارای کم شنوایی حسی‌عصبی صداها را مبهم و با اعوجاج می‌­شنوند.

برخی از افراد ترکیبی از کم شنوایی حسی‌عصبی و انتقالی را تجربه می‌­کنند. اگر مشکل قبل و بعد از حلزون وجود داشته باشد، کم شنوایی آمیخته تلقی مي‌شود.

در صورت داشتن کم شنوایی، تشخیص صحیح اهمیت دارد. در برخی موارد، امکان بهبود شنوایی وجود دارد. هرچه سریع‌­تر تحت درمان قرار بگیرید، احتمال آسیب ساختارهای گوش به حداقل می‌­رسد.

کم شنوایی حسی‌عصبی ناگهانی

کم شنوایی حسی‌عصبی ناگهانی (SSHL) یا سکته گوش، کم شنوایی حداقل 30 دسی‌­بلی است که در طول 3 روز رخ می‌­دهد. تقریباً از هر 100000 نفر، 5 تا 20 نفر مبتلا می‌­شوند و معمولاً فقط یک گوش را تحت تأثیر قرار می‌­دهد. آن ممکن است بلافاصله یا طی چند روز به ناشنوایی منجر می­‌شود. این کم شنوایی اغلب تنها یک گوش را متأثر می‌­کند و بسیاری از افراد، صبح بعد از بیدار شدن از خواب برای اولین بار، متوجه آن می­‌شوند.

اورژانس پزشکی

کم شنوایی حسی‌عصبی ناگهانی ممکن است دلیل بسیار مهمی داشته باشد. اگر کری ناگهانی را تجربه کردید باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.

دلایل زیر همگی می‌­توانند به کری ناگهانی منجر شوند.

• عفونت
• ضربه به سر
• بیماری خودایمنی
• بیماری منییر
• داروها خاص
• مشکلات گردش خون

رایج­‌ترین درمان کم شنوایی ناگهانی، تجویز کورتیکواستروئیدها است. مصرف کورتیکواستروئیدها به مدت 2 هفته از زمان شروع کم شنوایی بهترین فرصت را برای برگشت شنوایی را به شما می‌دهد.

انواع کم شنوایی حسی‌عصبی

کم شنوایی حسی‌عصبی بسته به علت آن، ممکن است یک یا هر دو گوش را تحت تأثیر قرار دهد.

• کم شنوایی حسی‌عصبی دوطرفه. ژنتیک، قرار گرفتن در معرض صداهای بلند و بیماری­‌هایی مانند سرخک می‌­تواند منجر به SNHL در هر دو گوش شود.
• کم شنوایی حسی‌عصبی یک‌طرفه. اگر SNHL ناشی از تومور، بیماری منییر یا صدای ناگهانی بلند باشد، ممکن است فقط یک گوش را متأثر کند.
• کم شنوایی حسی‌عصبی نامتقارن. SNHL نامتقارن زمانی رخ می‌­دهد که کم شنوایی در هر دو گوش وجود دارد، اما شنوایی یک گوش از گوش دیگر بدتر است.

تشخیص کم شنوایی حسی­‌عصبی

پزشکان از چندین نوع آزمایش برای تشخیص صحیح کم شنوایی حسی‌عصبی استفاده می­‌کنند.

معاینه

معاینه اتوسکوپی می­‌تواند به تمایز کم شنوایی حسی‌عصبی از کم شنوایی انتقالی کمک کند. پزشک وجود التهاب، تجمع مایع یا جرم گوش، آسیب به پرده گوش و جسم خارجی را بررسی خواهد کرد.

دیاپازون

پزشک ممکن است از تست دیاپازونی به عنوان تست غربالگری اولیه استفاده کند. تست­‌های مخصوص آن عبارتند از:

• آزمون وبر. پزشک به دیاپازون 512 هرتز به‌آرامی ضربه زده و آن را وسط پیشانی شما قرار می‌­دهد. اگر صدا در گوش آسیب دیده بلندتر باشد، کم شنوایی احتمالاً از نوع انتقالی است. اگر صدا در گوش سالم شما بلندتر باشد، کم شنوایی احتمالاً از نوع حسی‌عصبی است.
• آزمون رینه. پزشک دیاپازون را مرتعش کرده و آن را روی استخوان ماستوئید پشت گوش شما قرار می‌­دهد و آن را را نگه‌ می‌­دارد تا زمانی که صدای آن را نشنوید. سپس دیاپازون را جلوی مجرای گوش شما نگه‌ می‌­دارد تا جایی که صدای آن را نشنوید. اگر کم شنوایی حسی‌عصبی داشته باشید، صدای دیاپازون جلوی مجرای گوش خود را بهتر از صدای آن از روی استخوان می­‌شنوید.

ادیوگرام

اگر پزشک انتظار کم شنوایی در شما دارد، احتمالاً شما را برای تست شنوایی ­سنجی می­‌فرستد که توسط شنوایی‌­شناس انجام می‌­شود.

در طول آزمایش، در اتاقک ضدصوت نشسته و گوشی روی گوش­های‌تان قرار داده می­‌شود. صداها و کلماتی با شدت­‌ها و فرکانس­‌های مختلف به هر یک از گوش‌­ها ارائه می‌­شود. این تست به یافتن کمترین میزان صدایی که می­‌توانید بشنوید و فرکانس‌­های خاص کم شنوایی کمک می­‌کند.

درمان کم شنوایی حسی‌عصبی

اکنون، هیچ گزینه جراحی برای درمان کم شنوایی حسی‌عصبی وجود ندارد. متداول‌ترین گزینه­‌ها سمعک و کاشت حلزون برای کمک به جبران کم شنوایی است. ژن درمانی برای کم شنوایی، حیطه تحقیقاتی در حال توسعه است. بااین‌حال، اکنون به‌طور بالینی برای درمان کم شنوایی حسی‌عصبی استفاده نمی‌­شود.

سمعک

سمعک‌های جدید می‌­توانند با علائم خاص کم شنوایی انطباق یابند. به‌عنوان نمونه، اگر در شنیدن صداهای فرکانس بالا مشکل دارید، سمعک می‌­تواند بدون تأثیر بر سایر فرکانس‌ها، این صداها را تقویت کند.

کاشت حلزون

کاشت حلزون دستگاهی است که می‌تواند با عمل جراحی در داخل گوش جاگذاری شود تا به کم شنوایی حسی‌عصبی شدید کمک کند. کاشت حلزون دارای دو بخش است، میکروفون که در پشت گوش قرار می‌گیرد و گیرنده در داخل گوش که اطلاعات الکتریکی را به عصب شنوایی می‌­فرستد.

پیش‌آگهی کم شنوایی حسی­‌عصبی

چشم انداز افراد دارای SNHL با توجه به میزان و علت کم شنوایی بسیار متغیر است. SNHL شایع‌­ترین نوع کم شنوایی دائمی است.

در موارد کم شنوایی حسی‌عصبی ناگهانی، انجمن کم شنوایی آمریکا می­‌گوید اگر این افراد تحت درمان پزشک گوش و حلق و بینی قرار بگیرند، 85 درصد از آن‌ها حداقل بهبود نسبی را تجربه خواهند کرد. در حدود 32 تا 65 درصد مردم طی 2 هفته به‌طور خودبه‌خود شنوایی خود را دوباره به دست می‌آورند.

آیا کم شنوایی حسی­‌عصبی بدتر می‌­شود؟

اگر SNHL وابسته به سن یا ناشی از عوامل ژنتیکی باشد، معمولاً به مرور زمان پیشرفت می­‌کند. اگر ناشی از صدای بلند ناگهانی یا عوامل محیطی باشد، در صورت اجتناب از علت آسیب شنوایی، علائم احتمالاً ثابت باقی می­‌مانند.

نتیجه­‌گیری

کم شنوایی حسی‌عصبی در بسیاری از افراد بخشی از روند طبیعی سالمندی است. بااین‌حال، قرار گرفتن در معرض سر و صداهای بلند نیز می­‌تواند باعث آسیب دائمی به گوش داخلی یا عصب شنوایی شما شود. پیروی از این عادت‌های سالم شنوایی می‌­تواند در پیشگیری از آسیب گوش ناشی از سر و صدا به شما کمک کند:

• صدای هدفون خود را کمتر از 60 درصد نگه ‌دارید.
• در محل­‌های پُر سر و صدا از قالب‌های ضدصوت استفاده کنید.
• قبل از شروع داروی جدید با پزشک مشورت کنید.
• به‌طور منظم تست شنوایی‌سنجی انجام دهید.