بیماری منییر معمولا با سرگیجه، وزوز گوش و کم شنوایی پیشرونده تشخیص داده می‌شود. اکنون، برخی از روش‌های درمانی می‌توانند به کاهش شدت علائم بیماری (سرگیجه و وزوز گوش) کمک کنند، اما متأسفانه هیچ درمانی برای کم شنوایی وجود ندارد.
براساس آمار انستیتوی ملی ناشنوایی و سایر اختلالات ارتباطی آمریکا، تقریباً 615,000 نفر در ایالات متحده مبتلا به منییر (Ménière) هستند. این بیماری در هر سنی ممکن است بروز کند، اما در بیشتر موارد بین سن 40 تا 60 سال ظاهر می‌شود و معمولا فقط یک گوش را مبتلا میکند.
بیماری منییر ناشی از اختلال در گوش داخلی است. بیماران اغلب به‌اشتباه تصور می‌کنند که منییر ناشی از اختلال در گوش میانی است، درصورتی‌که وظیفه گوش میانی انتقال صدا از گوش خارجی به گوش داخلی است و در تعادل نقشی ندارد.
لابیرنت گوش داخلی قسمت کوچکی از مجاری پُر از مایعات است که سیگنال‌های صدا و تعادل را به مغز می‌فرستد. این بیماری غیرقابل‌پیش‌بینی است و به انواع مختلفی از درمان‌ها نیاز دارد.
در این مقاله به بررسی علائم، علل، درمان‌های معمول، رژیم غذایی برای کاهش علائم و عوامل محرک بیماری منییر خواهیم پرداخت.
- بیماری منییر اختلال گوش داخلی است.
- حملات می‌توانند به‌طور متوسط 2 تا 4 ساعت طول بکشند.
- علائم این بیماری شامل سرگیجه، منگی، حالت تهوع و کاهش تدریجی شنوایی است.
- علل دقیق بیماری منیر مشخص نیست.
درمان منییر
اگرچه درمان قطعی وجود ندارد، اما برخی درمان‌ها می‌تواند به کنترل برخی از علائم کمک کند.
تغییر سبک زندگی
به نظر می‌رسد بین سیگار کشیدن و وزوز گوش ارتباط وجود دارد، بنابراین ترک سیگار ممکن است به کاهش علائم و عوارض بیماری کمک کند.
بین بیماری منییر، استرس و اضطراب ارتباط وجود دارد. بااین‌حال، مشخص نیست که آیا استرس و اضطراب باعث ایجاد علائم می‌شوند یا اینکه بیماری منییر منجر به استرس و اضطراب می‌شود. برخی از مطالعات نشان می‌دهند که کنترل استرس و اضطراب می‌تواند به کاهش شدت علائم کمک کند.
داروهای سرگیجه
شامل موارد زیر است:
- داروهای بیماری حرکت مانند مكلیزین (Antivert) یا دیازپام (Valium). آن‌ها می‌توانند به احساس چرخش و همچنین حالت تهوع و استفراغ کمک کنند.
- داروهای تهوع، مانند Prochlorperazine که در درمان حالت تهوع در هنگام سرگیجه مؤثر است.
- دیورتیک‌ها، ترکیبی از تریامترن و هیدروکلروتیازید (دیازید، ماکزید) برای کاهش احتباس مایع گوش داخلی
با کاهش مقدار مایعات بدن میتوان حجم مایعات و فشار داخل گوش را بهبود بخشید و در نتیجه شدت علائم بیماری کمتر می‌شود.
تزریق گوش داخلی
تزریق برخی داروها در گوش داخلی ممکن است علائم سرگیجه را بهبود بخشند. داروهایی مانند جنتامایسین، آنتی‌بیوتیک و استروئیدها از جمله دگزامتازون.
جراحی
اگر سایر درمان‌های مؤثر نباشند یا علائم شدید باشد، ممکن است جراحی گزینه مناسبی باشد. گزینه‌های جراحی شامل موارد زیر است:
- رفع فشار داخلی کیسه اندولنفاتیک، که در آن بخش کوچکی از استخوان بالای کیسه اندولنفاتیک برداشته می‌شود.
- لابیرنتکتومی (labyrinthectomy) که قسمتی از گوش داخلی با جراحی برداشته می‌شود.
- قطع عصب دهلیزی، که در آن عصب دهلیزی قطع می‌شود.
- درمان توانبخشی دهلیزی، افرادی که مشکلات تعادلی بین حملات سرگیجه دارند، ممکن است برخی تمرینات و فعالیت‌ها به بدن و مغز برای بازیابی توانایی پردازش سیگنال‌های تعادل کمک کند.
افراد مبتلا به کم شنوایی هم ممکن است از سمعک بهره‌مند شوند.
علائم منییر
علائم در افراد مختلف متفاوت است؛ علائم ممکن است به‌طور ناگهانی رخ دهند، تکرار و مدت زمان آن‌ها نیز متفاوت است.
اغلب به این علائم «حمله» گفته می‌شود. طول این حملات متفاوت است اما به‌طور متوسط 2 تا 4 ساعت طول می‌کشد.
علائم شایعی که در حین حمله رخ می‌دهد شامل:
سرگیجه: این معمولا آشکارترین علامت بیماری منییر است که شامل موارد زیر است:
- حس می‌کنید که در حال چرخش هستید، حتی وقتی حرکت نمی‌کنید
- منگی
- استفراغ
- حالت تهوع
- ضربان قلب نامنظم
- تعریق
سرگیجه ممکن است از چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد. ازآنجاکه پیش‌بینی زمان حمله سرگیجه دشوار است، داشتن داروی سرگیجه دم دست همیشه مفید است. سرگیجه می‌تواند در رانندگی، کار با ماشین‌آلات سنگین، بالا رفتن از نردبان و داربست اختلال ایجاد کند.
وزوز گوش: صدای زنگ، وِزوِز، غرش، سوت یا فِش‌فِش در گوش است. مردم معمولا در اوقات آرام و یا هنگام خستگی به آن توجه بیشتری دارند.
کم شنوایی: کم شنوایی به‌ویژه در اوایل بیماری ممکن است مواج (نوسانی) باشد. همچنین ممکن است حساسیت به صداهای بلند وجود داشته باشد. سرانجام، بیشتر افراد درجاتی از کم شنوایی دائمی را تجربه می‌کنند.
مراحل بیماری
بيماری منییر در سه مرحله بروز مي‌كند:
- زودرس: این مرحله شامل سرگیجه‌های ناگهانی و غیرقابل پیش‌بینی است. معمولا 20 دقیقه تا 24 ساعت به طول می‌انجامد. مقداری کم شنوایی وجود دارد که به حالت طبیعی برمی‌گردد. ممکن است در گوش، احساس ناراحتی و انسداد همراه با احساس پُر بودن یا فشار وجود داشته باشد. وزوز گوش نیز شایع است.
- میانی: سرگیجه‌ها ادامه دارند اما معمولا شدت کمتری دارند. وزوز گوش و کم شنوایی بدتر می‌شوند. در این مرحله، برخی از افراد در صورت ناپدید شدن علائم دوره بهبود کامل را تجربه می‌کنند. این دوره‌های بهبود نسبی ممکن است چند ماه طول بکشد.
- دیرهنگام: در این مرحله سرگیجه‌ها حتی کمتر دیده می‌شوند و در بعضی موارد هرگز برنمی‌گردند. اما ممکن است مشکلات تعادل ادامه یابد. افراد هنگام تاریکی احساس ناپایداری می‌کنند. شنوایی و وزوز گوش معمولا بدتر می‌شوند.
علائم ثانویه زیر نیز ممکن است رخ دهد:
اضطراب، استرس، افسردگی:
این ممکن است به دلیل این باشد که بیماری منییر غیرقابل پیش‌بینی است، بسیاری از افراد دچار اضطراب، افسردگی و استرس می‌شوند. این بیماری می‌تواند در کار افراد تأثیر بگذارد، به‌ویژه اگر مجبور به بالا رفتن از نردبان یا کار با ماشین آلات باشند. هرچه شنوایی به‌تدریج بدتر می‌شود، ممکن است ارتباط با دیگران مشکل‌تر شود. در این موارد توصیه می‌شود که از سمعک استفاده کنند.
برخی از افراد نمی‌توانند رانندگی کنند، این افراد استقلال فردی، چشم‌انداز شغلی، آزادی و ارتباط با دوستان و خانواده را محدودتر می‌کنند. افرادی که استرس، اضطراب و افسردگی را تجربه می‌کنند مهم است که این موارد را به پزشک خود اطلاع دهند.
عوارض بیماری منییر
بزرگترین مشکل بیماری مینیر ندانستن زمان وقوع سرگیجه است. ممکن است فرد مجبور شود، کمتر در فعالیت‌های اجتماعی، تفریحی، شغلی یا خانوادگی شرکت کند. افراد مبتلا به منییر همچنین بیشتر در معرض خطر سقوط، تصادف در هنگام رانندگی یا کار با ماشین‌آلات سنگین و همچنین ابتلا به افسردگی یا اضطراب زیاد هستند.
مقامات صدور گواهی‌نامه رانندگی در بسیاری از کشورها اعلام کردند، اگر به بیماری منییر مبتلا شده‌اید، باید رانندگی خود را متوقف کنید. رانندگی تا زمان کنترل علائم مجاز نیست- این امر نیاز به تأیید پزشک دارد.
رژیم غذایی بیماری منییر
برخی از تغییرات رژیم غذایی وجود دارد که می‌تواند به کاهش احتباس مایعات کمک کند. به‌طورکلی هرچه فرد احتباس مایعات کمتری داشته باشد، شدت و تکرار علائم کمتری خواهد داشت.
اقدامات کمک‌کننده
وعده‌های غذایی کوچکتر بخورید؛ توزیع یکنواخت وعده‌های غذایی در طول روز به تنظیم مایعات بدن کمک میکند. به‌جای سه وعده غذایی بزرگ در روز، شش وعده کوچکتر را امتحان کنید.
نمک کمتری بخورید؛ هرچه نمک کمتری مصرف کنید، مایعات کمتری در بدن شما باقی می‌ماند. نمک به وعده‌های غذایی اضافه نکنید. خوردن غذاهای فست فود را قطع کنید، زیرا در فرآوری نمک به آن‌ها اضافه می‌شود.
کاهش مصرف الکل؛ الکل می‌تواند به صورت مضر بر حجم مایعات گوش داخلی تأثیر بگذارد.
به‌طور مرتب آب بنوشید؛ حتما در هوای گرم و ورزش شدید مرتبا آب بخورید.
پرهیز از تیرامین (tyramine)؛ تیرامین اسید آمینه‌ای است که در طیف وسیعی از غذاها از جمله جگر مرغ، گوشت دودی، شراب قرمز، پنیرهای مانده، آجیل و ماست موجود است. تحقیقات نشان داده که باعث میگرن می‌شود، بهتر است آن را از رژیم غذایی خود حذف کنید.
علل منییر
کارشناسان معتقدند که بیماری منییر ناشی از ناهنجاری در ساختار و یا میزان مایعات در گوش داخلی است. بااین‌حال، آن‌ها نمی‌دانند چه عواملی باعث این تغییرات می‌شوند. در گوش داخلی، مجاری و حفره‌های متصل به‌هم وجود دارد. قسمت بیرونی گوش داخلی لابیرنت استخوانی است. در داخل لابیرنت استخوانی، ساختار ظریفی از غشاها وجود دارد که نمونه کوچکتری از لابیرنت استخوانی است. این لابیرنت کوچکتر مشابه لابیرنت استخوانی است و لابیرنت غشایی نام دارد.
لابیرنت غشایی حاوی مایعی به‌نام آندولنف و دارای حسگرهایی مو مانندی است که به حرکت مایعات پاسخ می‌دهند و پالس‌های عصبی به مغز پیام می‌فرستند.
قسمت‌های مختلف گوش داخلی در انواع مختلفی از ادراک حسی نقش دارند:
- تشخیص شتاب در هر جهت
- حرکت چرخشی
- تشخیص صدا توسط حلزون
برای اینکه حسگرهای گوش داخلی به‌درستی کار کنند، مایعات باید فشار، میزان و ترکیب شیمیایی مناسبی داشته باشند. برخی از عوامل موجود در بیماری منییر خواص مایع گوش داخلی را تغییر می‌دهند و باعث تحریک اثرات ناراحت‌کننده این بیماری می‌شوند.
عوامل محرک
علائم منییر را میتوان با در نظر گرفتن استرس‌های خاصی، آشفتگی‌های عاطفی، کار بیش از حد طولانی، شرایط دیگر و خستگی برطرف کرد. نمک نیز در رژیم غذایی محرک اضافی است.
درمان طبیعی بیماری منییر
گذشته از تنظیمات رژیم غذایی و سبک زندگی، گزینه‌های سُنتی اندکی برای درمان بیماری منییر وجود دارد.
گفته می‌شود بعضی از گیاهان در بهبود علائم سرگیجه مانند گرد فلفل قرمز (cayenne)، جینگو بیلوبا (ginkgo biloba)، ریشه زنجبیل و زردچوبه موثر هستند. بااین‌حال، شواهد محدود است که چقدر آن‌ها موثر هستند.
جینگو بیلوبا می‌تواند با داروهای ضدانعقادی واکنش نشان دهد و خطر خونریزی را افزایش دهد، مصرف هم‌زمان جینکو بیلوبا و تیازیدها ممکن است فشار خون را افزایش دهد.
هومیوپاتی (Homeopathy) ممکن است چند راه‌حل ارائه دهد. مجله اینترنتی Otorhinolaryngology اشاره میکند که nux vomica و salicylicum acidum دو گزینه موثر هستند و گیاهی به‌نام Cocculus indus به اندازه بتاهیستین (betahistine ) موثر است. بتاهیستین درمان متداول سرگیجه است.
بااین‌حال، احتیاط توصیه می‌شود. همیشه قبل از مصرف داروهای گیاهی یا جایگزین، همیشه از مشاوره پزشک معالج استفاده کرده و یک دوره معمول معالجه را امتحان کنید و از واکنش احتمالی با داروهایی که ممکن است مصرف کنید، نیز آگاه باشید.
تشخیص بیماری منییر
متأسفانه هیچ تست واحدی برای تشخیص سریع وجود ندارد. پزشک تاریخچه‌گیری و معاینه را انجام خواهد داد، در مورد تاریخچه پزشکی و خانوادگی سؤال خواهد کرد و نشانه‌ها و علائم را در نظر می گیرد.
پزشک سوال میکند درباره:
- علائم چقدر شدید است
- چند وقت یک‌بار علائم اتفاق می‌افتند
- چه داروهایی مصرف می‌کنید
- سابقه بیماری گوش
- سلامت عمومی
- هرگونه سابقه بیماری‌های عفونی یا آلرژی
- هرگونه سابقه خانوادگی از مشکلات گوش داخلی
چندین بیماری و شرایط دیگر علائم مشابهی دارند که تشخیص بیماری منییر را دشوار میکند.
کم شنوایی
برای تعیین میزان کم شنوایی، شنوایی‌شناس شنوایی‌سنجی انجام می‌دهد. این تست میزان کم شنوایی ناشی از بیماری را نشان می‌دهد. دستگاه ادیومتر صداهایی با زیرو بمی و بلندی متفاوت را تولید میکند. فرد با هدفون گوش می‌دهد و وقتی صدا را شنید یا وقتی صدا دیگر وجود ندارد، علامت می‌دهد.
ارزیابی تعادل
بسیاری از مبتلایان به منییر دارای برخی از مشکلات تعادلی هستند، حتی اگر به نظر برسد که بین سرگیجه‌ها احساس تعادل آن‌ها به حالت عادی باز می‌گردد.
الكترونیستاگموگرافی (ENG): آب یا هوای گرم و خنك در مجرای گوش وارد می‌شود. حرکات غیرارادی چشم در پاسخ به این شبیه‌سازی اندازه‌گیری می‌شود. ناهنجاری‌ها ممکن است مشکل گوش داخلی را نشان دهند.
آزمایش صندلی چرخان: فرد روی صندلی در اتاقک کوچک و تاریک نشسته است. الکترودها در نزدیکی چشم قرار می‌گیرند و صندلی با هدایت رایانه با سرعت‌های مختلف به‌آرامی به جلو و عقب می‌چرخد. حرکات باعث تحریک سیستم تعادل گوش داخلی می‌شود و باعث ایجاد نیستاگموس یا حرکات چشم می‌شود که با کامپیوتر ضبط شده و با دوربین مادون قرمز کنترل می‌شود.
آزمون پاسخ‌های عضلانی برانگیخته وستیبولار (VEMP): این تست عملکرد حسگرهای خاصی را در گوش داخلی که شتاب را تشخیص می‌دهند، اندازه‌گیری میکند.
پوسچروگرافی: فرد با بند ایمنی و پای برهنه روی سکوی ویژه‌ای ایستاده است و باید تعادل خود را در شرایط مختلف حفظ کند.
ممکن است پزشک بخواهد بیماری‌های دیگر و بیماری‌های احتمالی مانند تومور مغزی یا بیماری اِم‌اِس (MS) را رد کند. برای این کار، آزمایش‌های زیر ممکن است درخواست شود:
- اسکن MRI
- سی‌تی (CT) اسکن
- پاسخ شنوایی ساقه مغز (ABR): ارزیابی کامپیوتری از عملکرد شنوایی با استفاده از پاسخ‌های تولیدشده عصب شنوایی در ساقه مغز است. تست ABR می‌تواند مشخص کند که آیا تومور باعث اختلال در عملکرد اعصاب شنوایی می‌شود یا خیر.
نتیجه‌گیری
بیماری منییر دارای علائم پیچیده‌ای است و درمان آن دشوار است. ممکن است حملات مکرر یا نادر باشد و موجب استرس و ناراحتی فرد شود. مهم‌ترین چیز برای فردی که منییر دارد این است که تحت نظر پزشک باشد.
عالی ایست بهترین راهنمایی ؛درست ترین نتیجه ،آسانترین راه حلها را داده ممنون از زحمات و تلاش نویسنده ، گردآورنده موفق و تندرست باشید
سلام و وقت‌بخیر
ممنون…
متشکرم که زحمت کشیدید و این مطالب ارزشمند را جمع اوری کردید .سوالی داشتم
ایا قطره گوش گلبسیرین فنیکه برای تمیز کردن و ضدعفونی گوش بیمار منیری مضر نمیباشد؟با سپاس
آیا نمک باید کلا از رژیم غذایی حذف شود ویا خیلی کم شود؟
سلام و وقت‌بخیر
نمک خیلی کم مصرف کنید.
سلام و وقت‌بخیر
خیر، قطره گلیسرین فنیکه مضر نیست.
ممنون از راهنمایی هاتون خیلی خیلی مفید بود انشاءالله در تمامی مراحل زندگیتون موفق و سربلند باشید.با تشکر
با سلام
گوش دادن آهنگ یا صداهای دیگر با هدفون باعث حملات منییری میشن یا نه؟ با تشکر
سلام و وقت‌بخیر
خیر.
سلام
عدم مصرف نمک و قهوه و سرکه مفیده و بالاتر قراردادن سر هنگام خواب خیلی کمک میکند.
با سلام
در بیماری منییر درمان قطعی وجود دارد؟ویا اینکه علائم راخیلی کمتر نمود
سلام و وقت‌بخیر
خیر. درمان به کاهش و کنترل علائم کمک میکند.
سلام وقت شما بخیر مصرف دارو برای درمان مینر عوارض دارند؟؟
سلام و وقت‌بخیر
عوارض دارویی را که استفاده می‌کنید، بررسی کنید یا از پزشک خود سال کنید.
سلام آیا با بیماری منیر ورزش هم میتوان انجام داد؟
سلام و وقت‌بخیر
بله.
سلام آيا نميشه حتى در طول روز يه فنجان قهوه خورد؟
با عرض سلام و خسته نباشید . آیا شنیدن صدای بلند مواد منفجره نزدیک گوش و ترسیدن باعث ایجاد این بیماری می شود؟
سلام و وقت‌بخیر
خیر، عللی که گفتید باعث بیماری منییر نمی‌شوند.
سلام خسته نباشید،ایا تنها با نوار گوش و تست شنوایی اتاقک میتوان از بیماری منییر اطمینان حاصل کرد؟؟دکتر بنده بدون هیچ برو بگشتی فرمودند به منییر مبتلاشدم
سلام و وقت‌بخیر
بله، در برخی موارد میتوان با تست شنوایی‌سنجی و بررسی علائم بیماری منییر را تشخیص داد.
سلام. من ۴ ساله که منییر دارم و سیناریزین مصرف میکنم. تا وقتی که مصرف میکنم و رژیم غذایی رعایت میکنم مشکلی ندارم، ولی به محض کم کردن دوز مصرفی دوباره علائمم ظاهر میشن. میخواستم بپرسم باید مادام العمر این دارو رو مصرف کنم؟؟؟
سلام و وقت‌بخیر
در بیماری منییر، سرگیجه معمولا در بیشتر افراد پس از چند سال از بین می‌رود، اما کم شنوایی درمان ندارد و باید از سمعک استفاده کنید.
سلام شما فرمودین منییر معمولا یک گوش رو درگیر میکنه خب اگه یک گوش درگیر بشه باز هم فرد با گوش دیگرش میتونه بشنوه این یعنی به ناشنوایی مطلق دچار نمیشه ؟
سلام و وقت‌بخیر
بله. در موارد یک‌طرفه یک گوش شنوایی طبیعی دارد و دچار کم شنوایی نمی‌شود.
من منییر دارم تقریبا پنج ساله اولین بار حمله تو خواب ساعت چهار صبح بهم دست داد واقعا بدترین چیزی بود که اتفاق افتاد در مورد زمان حمله هم ، شده تا یکماه بهیچ عنوان نمیتونستم تکون بخورم فقط باید به سمت راست دراز میکشیدم پنیر شور ، سیر، سیگار ، الکل ،و گاهی غذای چرب حالمو بد میکنه بنظرم دوستانی که درگیرن از تجربیاتشون بگن حتما برای بقیه مفیده ممنون از سمعک ساعی
سلام. استفاده از شوری ، چربی ، قهوه ، کاکائو ، الکل ، دخانیات رو ممنوع کن. شب ها زود بخواب. حداقل روزی 8 ساعت خواب. برای با خبر شدن از شروع حمله پایین رو نگاه کن سریع نگاهت رو ببر بالا اگر تو دیدن اجسام زمان برد (لامپ) تا تمرکز کنی حمله شروع شده. بهترین کار هنگام حمله دفع ادرار و در صورت سنگینی معده بالا آوردن غذاست. رو کمر بخواب و به یک نقطه خیره شو چشمات رو ببند و باز کن. یک الی دو ساعت طول میکشه تا نرمال شی. آرزوی سلامتی برای هممون.
دوستان عزیز بنابرتجربه خودم بهترین گزینه هنگام حمله منییر مصرف سریع بتاهیستین و دیمن هیدرینات هست و اگه لازم بود مصرف ارام بخش…بطور کلی سدیم و نمک سم هست برای بیماری منییر و رابطه مستقیم داره با افزایش فشار داخل گوش بهتره نمک رو حذف کنید از رژیمتون و البته سیگار و کافیین رو…درموارد شدید بهتره برید متخصص گوش وکورتون داخل گوش تزریق کنید