عفونت گوش در کودکان شایع است اما معمولا نگران‌کننده نیست. بسیاری از کودکان خردسال نیازی به آنتی‌بیوتیک ندارند و می‌توان با داروهای خانگی مانند استامینوفن، کمپرس گرم و نوشیدن مایعات بیشتر، این عفونت را درمان کرد.
در این مقاله نگاهی داریم به این‌که، چه زمان ممکن است آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان عفونت گوش در کودکان مورد نیاز باشند، درحالی‌که سیستم دفاعی بدن کودک با عفونت مبارزه می‌کند و همچنین چگونه می‌توان علائم را در خانه درمان کرد.
آیا مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها لازم است؟
درمان عفونت گوش در کودک به نوع و شدت آن بستگی دارد. پزشکان ممکن است قطره گوش آنتی‌بیوتیک را برای برخی از عفونت‌ها مانند اوتیت حاد خارجی (AOE) تجویز کنند، اما در بسیاری موارد، سیستم ایمنی بدن به تنهایی با عفونت مبارزه می‌کند. عفونت‌های دیگر، مانند اوتیت مدیا با افیوژن (OME)، معمولا به‌خودی‌خود بدون هیچ‌گونه آنتی‌بیوتیکی از بین می‌روند.
ازآنجاکه معمولا اوتیت مدیا با افیوژن و اوتیت حاد خارجی خفیف نیازی به درمان ندارند، پزشکان تمایل دارند قبل از تجویز آنتی‌بیوتیک، یک دوره «انتظار تحت مراقبت» را توصیه کنند. این بدان دلیل است که آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند عوارض جانبی ایجاد کنند.
بر اساس گزارشات انجمن علمی اطفال آمریکا (AAP)، آنتی‌بیوتیک‌ها باعث ایجاد اسهال و استفراغ در حدود 15 درصد از کودکان می‌شوند. همچنین ممکن است تا 5 درصد واکنش آلرژیک داشته باشند که در بعضی از کودکان می‌تواند جدی یا تهدیدکننده زندگی باشد.
طی 24 ساعت اول، حدود 60 درصد از کودکان احساس بهتری دارند. این رقم در طی چند روز به 80 تا 90 درصد افزایش می‌یابد.
اگر بهبود حاصل نشود یا عفونت در این مدت بدتر شود، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز کند.
درمان‌های خانگی و طبیعی عفونت گوش کودکان
پزشکان معمولا به مادران توصیه می‌کنند که 2 تا 3 روز از کودک خود مراقبت کنند که سیستم ایمنی بدن کودک بدون نیاز به آنتی‌بیوتیک بتواند در مقابل عفونت مبارزه کند.
در این مدت، پزشکان احتمالا توصیه می‌کنند که مادران علائم عفونت را در خانه درمان کنند. راه‌حل‌ها شامل موارد زیر است:
- داروی بدون نسخه. در نوزادان 6 ماه یا بالاتر، مادران ممکن است در نظر بگیرند که برای کاهش درد یا تب به کودک استامینوفن بدهند. قبل از دادن هرگونه دارویی به نوزادان زیر 3 ماه با پزشک مشورت کنید.
- کمپرس گرم. نگه داشتن کمپرس گرم روی گوش کودک نیز ممکن است به کاهش درد کمک کند.
- مایعات. دادن مایعات فراوان به کودک برای نوشیدن که به بلع کمک می‌کند، عمل بلع می‌تواند به تخلیه گوش میانی و تسکین فشار دردناک کمک کند.
عفونت گوش چیست؟
عفونت‌های گوش که ممکن است مجرای گوش خارجی یا گوش میانی را تحت تأثیر قرار دهند، در نوزادان شایع است. طبق مطالعه‌ای در کودکان، 23 درصد از نوزادان در ایالات متحده تا 12 سالگی حداقل یک‌بار عفونت گوش را تجربه می‌کنند. این رقم در سن 3 سالگی به بیش از 50 درصد می‌رسد.
عفونت گوش با رشد باکتریایی ناسالم یا عفونت ویروسی مانند سرماخوردگی شروع می‌شود.
شایع‌ترین عفونت‌های گوش در نوزادان:
- اوتیت حاد خارجی (AOE). AOE همچنین به گوش شناگر (swimmer’s ear) معروف است، به عفونت مجرای گوش خارجی گفته می‌شود.
- اوتیت گوش میانی (اوتیت مدیا). عفونت در گوش میانی می‌تواند باعث التهاب و منجر به ایجاد مایعات در پشت پرده گوش شود. گاهی‌اوقات، مجرای باریکی که گوش میانی را به قسمت پشت بینی وصل می‌کند، به‌نام لوله اوستاش (شیپور اُستاش) می‌تواند متورم شود.
- اوتیت مدیا با افیوژن (OME). این عفونت هنگامی ایجاد می‌شود که مایعات در گوش میانی جمع می‌شوند اما معمولا درد یا تب ایجاد نمی‌کند.
- اوتیت مدیای حاد (AOM). این به تجمع مایعات در گوش میانی اشاره دارد که معمولا ناشی از عفونت باکتریایی است.
نوزادان و کودکان بیشتر مستعد ابتلا به عفونت گوش هستند زیرا لوله‌های اُستاش آن‌ها از بزرگسالان کوتاه‌تر و باریک‌تر است. این امر نه تنها دستیابی باکتری‌ها به گوش میانی را آسان‌تر می‌کند، بلکه به این معنی است که مایعات به‌راحتی در دام می‌افتند.
ازآنجاکه سیستم ایمنی نوزادان و کودکان کاملا تکامل یافته، مبارزه با عفونت‌ها برای آن‌ها سخت‌تر است. بااین‌حال، سیستم دفاعی بدن کودک معمولا برای مقابله با عفونت گوش کافی است.
علائم
یکی از اصلی‌ترین علائم عفونت گوش در کودکان، کشیدن گوش خود است. بااین‌حال، انجمن علمی اطفال آمریکا خاطرنشان می‌كند كه این عمل ممكن است در بسیاری از كودكان رفلكس خود تسكین‌دهنده باشد یا ممکن است كودك در حال اكتشاف خود باشد.
علائم دیگری که باید در نظر داشته باشید شامل موارد زیر است:
- گریه بیش از حد معمول، به‌ویژه هنگام خوابیدن
- استفراغ یا اسهال
- کاهش اشتها
- هنگام خوابیدن مشکل دارد
- کم شنوایی
- تب یا سردرد
- مایع زرد یا سفید که از گوش بیرون می‌آید
- بوی ناخوشایند از گوش می‌آید
پیشگیری
همواره پیشگیری از عفونت گوش در نوزادان امکان‌پذیر نیست، اما عواملی وجود دارد که مادران می‌توانند به آن‌ها توجه کنند که احتمال ابتلا کمتر شود:
از قرار گرفتن در معرض دود سیگار خودداری کنید
دود سیگار و دخانیات احتمال بروز عفونت گوش را افزایش می‌دهد.
بهداشت عمومی خوب
جلوگیری از شیوع میکروب‌ها در هر کجا ممکن است به کاهش خطر عفونت گوش کمک کند.
واکسیناسیون
واکسیناسیون پنوموکوکی کودک را در برابر استرپتوکوک پنومونیه محافظت می‌کند. استرپتوکوک پنومونیه عامل باکتریایی متداول اوتیت مدیا حاد است. طبق آمار موسسه ملی بهداشت، مطالعات نشان داده است كودكانی كه واكسیناسیون داشته‌اند، عفونت گوش كمتری را تجربه می‌كنند.
واکسیناسیون سالانه آنفولانزا که برای نوزادان 6 ماه و بالاتر در دسترس است، همچنین می‌تواند به جلوگیری از عفونت گوش که پس از آنفولانزا ایجاد می‌شود، کمک کند.
شیر مادر
شیر مادر حاوی موادی است که به سیستم ایمنی کودک کمک می‌کند. این بدان معنی است که نوزادان شیرده کمتر به عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی از جمله عفونت گوش مبتلا می‌شوند.
مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) برای شش ماه اول، تغذیه انحصاری با شیر مادر را توصیه می‌کنند و سپس تغذیه ترکیبی را تا زمان رسیدن کودک به حداقل 1 سال، این توصیه‌ها برای محافظت در برابر عفونت‌ها است.
از اشیا خارجی خودداری کنید
قرار دادن شیء خارجی در گوش کودک، مانند گوش پاک‌کن، می‌تواند منجر به بریدگی و کبودی در مجرای گوش شود که ممکن است آلوده شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنید
کودک در موارد زیر نیز نیاز به پزشک دارد:
- تب 102.2 درجه فارنهایت (39 درجه سانتی‌گراد) یا بیشتر
- ترشح مایعات از گوش
اگر علائم بدتر شد یا بیش از 2 یا 3 روز دوام داشت، به پزشک مراجعه کنید.
همچنین اگر کودک بیش از 1 ماه علائم اوتیت مدیا با افیوژن (OME) داشته باشد یا دچار کم شنوایی شود، باید به پزشک متخصص مراجعه کنید.