سمعک برای نوزادان و کودکان

وقتی نوزادی با کم شنوایی متولد می‌شود، تجویز سمعک صحیح و زود هنگام می‌تواند برای رشد گفتار و پیشرفت تحصیلی او در آینده بسیار مهم باشد.

اگر کودک شما مبتلا به کم شنوایی است، شما ممکن است با تصمیمات زیادی درباره درمان کم شنوایی، استفاده از سمعک، تربیت شنوایی و گفتاردرمانی مواجه شوید. اولین و مهم‌ترین اقدام بعد از تشخیص کم شنوایی، تجویز سمعک برای نوزاد یا کودک است. سمعک کودکان باید ایمن و کار کردن با آن برای والدین آسان باشد.

از هر 1000 نوزاد در ایالات متحده، دو تا سه نوزاد ناشنوا یا با درجات مختلفی از کم شنوایی به دنیا می‌آیند. برخی از کودکان هم ممکن است در دوران کودکی به علت عفونت، داروهای اتوتوکسیک، اختلالات ژنتیکی یا در قرار گرفتن در معرض صداهای بلند، مبتلا به کم شنوایی شوند.

چنانچه شما در مورد شنوایی یا رشد گفتار و زبان کودک خود نگران هستید، به پزشک متخصص اطفال یا متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کرده که کودک شما را برای ارزیابی شنوایی به شنوایی‌شناس اطفال ارجاع دهد. شنوایی‌شناس اطفال فردی است که در زمینه ارزیابی شنوایی، توانبخشی، تجویز سمعک و پیگیری‌های مربوط به کم شنوایی تخصص دارد.

اهمیت تجویز سمعک برای نوزادان و کودکان

سمعک می‌تواند به بهبود شنوایی و گفتار کودکان کم شنوا کمک کند، به‌ویژه در کودکان مبتلا به کم شنوایی حسی‌عصبی ( کم شنوایی در گوش داخلی، به علت آسیب سلول‌های موئی یا آسیب عصب شنوایی). اگر شنوایی‌شناس (ادیولوژیست) برای کودک شما سمعک تجویز کرد، به چند دلیل کودک شما باید از سمعک‌ها به صورت مداوم استفاده کند، به‌ویژه اگر نوزاد یا کودک شما در اوایل دوران زندگی‌اش باشد:

1. از تولد تا سه سالگی مغز کودکان سریع رشد می‌کند. شنیدن صداها به‌صورت دائمی و همیشگی برای رشد طبیعی و تکامل راه‌های عصبی مربوط به شنوایی، گفتار و زبان در مغز خیلی مهم و حیاتی است.
2. گوش دادن و صحبت کردن در اوایل زندگی برای رشد و توسعه زبان کودک اهمیت بسیاری دارد. در یادگیری زبان اول، ما نمی‌توانیم دقیقا مثل مدرسه به کودک آموزش دهیم. کودکان کلمات، دستور زبان شفاهی (نحو) و ساختار زبان را با شنیدن پیوسته گفتار خانواده و دیگران به‌طور اتفاقی فرا می‌گیرند. برای کودکان کم شنوا، این یادگیری اتفاقی نیاز دارد که با تربیت شنوایی و گفتار درمانی و همچنین تمرکز روی ورودی شنیداری کودک کم شنوا تکمیل شود.
3. شنوایی پیوسته و مداوم برای کودکان مهم هست، به‌ویژه در ارتباط نوزادان و خردسالان با والدین‌شان که باعث اعتماد می‌شود و منجر به رابطه‌ای منسجم و قابل پیش‌بینی در خانواده می‌شود.

«سمعک به‌ویژه برای کودکان می‌تواند سودمند باشد، به علت این‌که مغز کودکان سریع رشد می‌کند. صداهای ورودی به مغز منجر به بهبود رشد گفتار و عملکردهای شناختی در کودکان می‌شود»

سمعک یا کاشت حلزون

بیشتر کودکان کم شنوا می‌توانند از سمعک استفاده کنند و تجویز سمعک برای آن‌ها سودمند است. بااین‌حال، برای برخی از کودکان کاشت حلزون نسبت به سمعک عملکرد بهتری دارد.

شنوایی‌شناس و پزشک متخصص گوش و حلق و بینی تشخیص می‌دهند که کودک کم شنوا شما نیاز به سمعک یا کاشت حلزون دارد. کاندیداتوری برای سمعک یا کاشت حلزون بر اساس نوع و میزان کم شنوایی و همچنین ساختار و شکل گوش تعیین می‌شود.
هنگامی که کم شنوایی در نوزاد تشخیص داده شد، ابتدا برای کودک سمعک تجویز می‌شود و سپس در صورت نیاز بعد از چند ماه برای کاشت حلزون کاندید می‌شود.

سمعک باید تا قبل از شش ماهگی تجویز شود و اگر کاشت حلزون انتخاب بهتری باشد، بهتر است در سن 12 ماهگی انجام شود. درکودکان مبتلا به کم شنوایی دوطرفه باید سمعک بصورت دوطرفه تجویز شود.

شنوایی کودک کم شنوا به‌صورت متوالی ارزیابی می‌شود تا با دقت توانایی شنوایی کودک و کارایی سمعک مشخص شود.

قیمت سمعک کودکان

سمعک‌های پشت گوشی ویژه نوزادان و کودکان نسبت به نفوذ گردوغبار و رطوبت مقاومت بیشتری دارند، قیمت سمعک کودکان و نوزادان با توجه به سال تولید پردازشگر، سطح تکنولوژی سمعک و ویژگی‌های به‌کار رفته در آن متفاوت است.

• قیمت سمعک کودکان با سطح تکنولوژی پایه: 3,500,000 تومان تا 4,500,000 تومان
• قیمت سمعک کودکان با سطح تکنولوژی متوسط: 5,000,000 تومان تا 6,000,000 تومان
• قیمت سمعک کودکان با سطح تکنولوژی پیشرفته: 7,000,000 تومان تا 9,000,000 تومان
• قیمت سمعک کودکان با سطح تکنولوژی عالی: 10,000,000 تومان تا 12,000,000 تومان

تجویز سمعک برای کودکان

برای بیشتر کودکان کم شنوا بدون در نظر گرفتن میزان کم شنوایی، سمعک پشت گوشی (BTE) تجویز می‌شود.

سمعک نامرئی برای نوزادان توصیه نمی‌شود، اما سمعک نامرئی یا سمعک‌های داخل گوشی از سن 8 سالگی یا سنین بالاتر را می‌توان برای کودکان تجویز کرد، البته درصورتی‎‌که نوع و میزان کم شنوایی کودک و همچنین اندازه و شکل مجرای گوش کودک برای تجویز سمعک نامرئی یا سمعک‌های داخل گوشی مناسب باشد.

سمعک‌های پشت گوشی با اندازه کوچک انتخاب مناسبی هستند، این سمعک‌ها طوری ساخته شده‌اند تا تجویز ایمن و مناسبی برای کودکان صورت گیرد.

سمعک‌ها صدا را با قالب پلاستیکی و نرمی که به‌صورت راحت در گوش خارجی قرار می‌گیرد به گوش انتقال می‌دهند. وقتی کودک رشد می‌کند و مجرای گوش خارجی‌اش بزرگتر می‌شود، مزیت سمعک‌های پشت گوشی تعویض قالب سمعک بدون نیاز به تعویض خود سمعک است.

قالب‌گیری اولیه

اولین اقدام برای تجویز سمعک قالب‌گیری از مجرای گوش خارجی است. قالب‌گیری اولیه باید به‌صورتی انجام شود که سمعک به‌طور مناسبی روی گوش کودک قرار بگیرد. شنوایی‌شناس ابتدا پنبه یا فوم در عمق مجرای گوش قرار می‌دهد، سپس مجرا و گوش خارجی را با مواد قالب‌گیری پُر می‌کند. چند دقیقه طول می‌کشد که مواد قالب‌گیری شکل گوش شوند، بنابراین والدین کودک دست‌های کنجکاو نوزاد یا کودک را نگه داشته تا در روند قالب‌گیری مشکلی پیش نیاید.

قالب‌های سمعک می‌تواند در رنگ‌های مختلف ساخته شوند. اغلب والدین برای هر گوش رنگ متفاوتی انتخاب می‌کنند، برای این‌که سریع و به‌راحتی قالب گوش راست و چپ را تشخیص دهند. به علت این‌که کودکان در حال رشد هستند، بعد از مدتی به‌صورت مرتب نیاز به قالب‌های جدید است. کودکان اغلب از انتخاب رنگ قالب لذت می‌برند. همچنین شما می‌توانید قالب‌های شفاف را انتخاب کنید. مدت زمان ساخت قالب معمولا حدود یک تا دو روز طول می‌کشد.

تجویز سمعک و قالب

تجویز سمعک برای یک نوزاد همیشه فرایند هست و چیزی نیست که بتوان آن را در یک جلسه انجام داد. در اولین جلسه، شنوایی شناس ابتدا از مناسب بودن قالب‌ها اطمینان حاصل می‌کند و سپس سمعک‌ها را با توجه به نوع و میزان کم شنوایی کودک تنظیم می‌کند. هنگامی که سمعک‌ها برای اولین بار تنظیم و فعال شد، کودک با شنیدن صداهای جدید بلافاصله شروع به خندیدن می‌کند. کودکان تمایل دارند تا با چرخاندن سرشان به سمت والدین، عکس‌العمل فوری به صدای مادر یا پدرشان داشته باشند.

نوزادان ممکن است در پاسخ به صدای جدید لبخند بزنند. بعد از تنظیم اولیه، صداهای آهسته باید به اندازه کافی بلند، صداهای متوسط راحت و قابل شنیدن و صداهای بلند، بلند شنیدن شوند اما آزاردهنده نباشند.

همچنین شنوایی‌شناس باید زمان کافی برای آموزش والدین درباره قرار دادن و برداشتن سمعک‌ها، اتصال و جدا سازی قالب از سمعک و تفاوت بین سمعک و قالب گوش راست و چپ صرف کند. والدین کودک روش روشن و خاموش کردن سمعک و این‌که چطور مطمئن شوند که سمعک کار می‌کند و نحوه تعویض باتری را باید یاد بگیرند. باتری سمعک معمولا با توجه به تکنولوژی سمعک و میزان کم شنوایی هر هفت تا دوازده روز باید تعویض شود. همچنین والدین باید روش نگهداری و تمیز کردن قالب و سمعک‌ها را یاد بگیرند.

پیگیری‌های بعدی

مدتی طول می‌کشد تا کودک کم شنوا یاد بگیرد که چگونه از صداهای دریافتی استفاده کند. تربیت شنوایی و گفتار درمانی به نوزاد یا کودک کمک می‌کند که همانند کودکان هم‌سن خود که شنوایی طبیعی دارند، از نظر گفتار، زبان و مهارت‌های شنوایی رشد کند. پیگیرهای متعدد شنوایی‌شناس برای بررسی و کنترل توانایی شنوایی کودک ضروری است.

در نوزادان ارزیابی‌های شنوایی متوالی برای کمک به تعیین توانایی‌های شنیداری کودک در فرکانس‌های مشخصی لازم هست. آزمون‌های رفتاری روشی استاندارد (طلایی) برای ارزیابی شنوایی است، هنگامی که کودک بزرگتر می‌شود، این آزمون‌ها راحت‌تر انجام می‌شوند. در این فرایند، تنظیم سمعک‌ها اصلاح می‌شود تا بیشتر با نتایج آزمون‌های شنوایی تطابق داشته باشد.

«در تجویز سمعک کودکان همکاری خانواده با شنوایی‌شناس حیاتی است. پیگیرهای بعدی برای بررسی سمعک‌ها و پیشرفت کودکان بسیار مهم است»

پیگیرهای بعدی برای بررسی عملکرد و تجویز سمعک لازم است. مجرای گوش کودک به‌سرعت رشد می‌کند و نشت صدا به علت کوچک بودن قالب می‌تواند باعث تولید فیدبک (سوت) شود. قالب سمعک با توجه به رشد نوزاد ممکن است نیاز باشد که هر سه تا چهار ماه یک‌بار تعویض شود.

نکاتی در مورد نگهداری سمعک برای والدین

نگه داشتن سمعک روی گوش کودکان ممکن است مشکل باشد، به‌ویژه خردسالان و کودکانی که از زمان نوزادی به‌طور مداوم از سمعک استفاده نکردند. اگر کودک در قرار دادن سمعک‌ها روی گوشش مقاومت می‌کند یا به‌طور مرتب آن‌ها را از روی گوشش برمی‌دارد، چندین روش برای رفع این مشکل وجود دارد:

•  سمعک‌ها را هنگامی که با هم فعالیتی سرگرم‌کننده انجام می‌دهید، روی گوشش قرار بدهید، هنگامی که کودک کمتر تمایل به برداشتن یا خاموش کردن سمعک‌ها دارد.
• از هدبند نرمی که می‌تواند سمعک‌ها را محکم نگه دارد استفاده کنید، البته طوری که روی میکروفون‌ها را نپوشاند.
•  استفاده از گیره‌های نگهدارنده برای وصل کردن سمعک به لباس کودک. حتی اگر سمعک‌ها را کودک بردارد، این وسایل گران‌ قیمت گم نمی‌شوند.

علاوه بر این، ایده خوبی است تا روال روزانه برای قرار دادن سمعک روی گوش نوزاد یا کودک ایجاد کنیم. زمانی را برای در آغوش گرفتن و بغل کردن کودک هنگام قرار دادن سمعک‌ها صرف کنید که کودک با سمعک‌ها حس خوشایندی داشته باشد. هنگامی که کودک کنجکاو در برابر سمعک‌ها مقاومت می‌کند، سعی کنید با ملایمت آن‌ها را روی گوشش قرار بدهید، به‌طوری‌که کودک بفهمد که سمعک‌ها متعلق به اوست.

اگر کودک شما به‌طور مرتب سمعک‌ها را از روی گوشش برمی‌دارد، این ممکن است نشانه‌ای از احساس ناراحتی به علت قالب نامناسب باشد. در این موارد سریع به شنوایی‌شناس مراجعه کرده که قالب جدید تهیه شود.

بررسی روزانه سمعک

نیاز است که سمعک کودکان به‌صورت روزانه بررسی شود، به‌ویژه برای خردسالان که نمی‌توانند مشکلات را بیان کنند. شما می‌توانید با گوش دادن سمعک را بررسی کنید، مطمئن شوید که باتری کار می‌کند و سمعک را از نظر جرم، رطوبت و پارگی تیوب بررسی کنید. به‌یاد داشته باشید، اگر شما نمی‌توانید صدای تقویت شده سمعک را بشنوید، کودک شما نیز نمی‌تواند صدا را بشنود.

شنوایی‌شناس به شما نشان می‌دهد که چگونه از گوشی مخصوص بررسی سمعک (استئوکلیپ) هنگامی که سمعک روشن هست، برای بررسی سمعک استفاده کنیم. همچنین شما می‌توانید قالبی تهیه کنید و به‌راحتی از گوشی مخصوص بررسی سمعک استفاده کنید. عادت خوبی است اگر قبل از قرار دادن سمعک بر روی گوش کودک به صدای آن گوش دهیم و بعد از اطمینان از عملکرد سمعک آن‌ها را در گوش کودک قرار دهیم.

اگر سمعک صدا را تقویت نکرد، ابتدا از روشن بودن سمعک اطمینان حاصل کنید، اگر روشن بود و کار نمی‌کرد، باتری سمعک را تست کنید. برای تست باتری سمعک می‌توانید از تستر باتری استفاده کنید.

اگر شما گوشی مخصوص بررسی سمعک نداشتید، شما می‌توانید با قرار دادن سمعک در دست و بستن دست سمعک را بررسی کنید. اگر سمعک روشن باشد و کار کند، شما صدای فیدبک (سوت) سمعک ( صدای با فرکانس بالا) را خواهید شنید.

همچنین شما می‌توانید قبل از قرار دادن سمعک در گوش کودک از نظر جرم و رطوبت سمعک را بررسی کنید. اگر قالب رطوبت و جرم داشت، قالب را از سمعک جدا کرده و با سرنگ مخصوص رطوبت را از داخل قالب یا تیوب قالب خارج کنید و جرم‌ها روی قالب را با دستمال پاک کنید. هنگامی که قالب را کاملا خشک کردید، قالب را به سمعک متصل کرده و روی گوش کودک قرار دهید.

ایمن بودن سمعک برای کودکان

برای خردسالان و کودکان سمعکی را انتخاب کنید که قفل مخصوص درب باتری داشته باشد، به‌طوری‌که کودک نتواند خودش باتری سمعک را بیرون بیاورد. بچه‌ها دوست دارند که اشیا را دهان‌شان قرار بدهند، بنابراین همیشه باتری سمعک را دور از دسترس کودکان قرار دهید.

«تجویز سمعک مناسب می‌تواند دنیای متفاوتی برای روابط اجتماعی، رشد تحصیلی و توسعه ارتباطات کودک شما بسازد»