علل احتمالی سردرد یا درد پشت گوش عبارتند از آسیب عصبی، عفونت و مشکلات فک. درمان دارویی می‌تواند به تسکین این سردردها کمک کند.
سردرد پشت گوش به هر درد ناشی از آن ناحیه خاص سر اشاره دارد. سردردهایی که به‌طور انحصاری در پشت گوش ایجاد می‌شوند، تاحدی غیرعادی هستند.
این مقاله علائم و نشانه‌های سردرد پشت گوش را بررسی می‌کند و علل ایجاد آن‌ها را توضیح می‌دهد. همچنین گزینه‌های درمانی برای تسکین درد و علائم مرتبط را مورد بحث قرار می‌دهد.
علل و علائم سردرد پشت گوش
دلایل مختلفی برای سردرد پشت گوش وجود دارد. این موارد شامل موارد زیر است:
نورالژی پس‌سری (Occipital neuralgia)
یکی از علل احتمالی سردرد پشت گوش، نورالژی پس‌سری است.
نورالژی پس‌سری زمانی رخ می‌دهد که اعصاب پس‌سری آسیب‌دیده یا ملتهب شده و باعث فشار یا تحریک می‌شود. این اعصاب از بالای طناب نخاعی و از جمجمه عبور می‌کنند.
درد معمولا از یک طرف سر شروع می‌شود، اما ممکن است به هر دو طرف سرایت کند. فشار یا تحریک ممکن است ناشی از التهاب، عضلات بیش از حد سفت یا آسیب ناشی از ضربه باشد.
این نوع سردرد ممکن است شبیه به میگرن، سردرد خوشه‌ای یا سردرد تنشی باشد.
افراد مبتلا به نورالژی پس‌سری این درد را به شکل سوراخ کردن و ضربه زدن با چاقو توصیف می‌کنند. درد معمولا از چند ثانیه تا چند دقیقه طول می‌کشد.
در مکان‌های زیر، درد ممکن است شبیه ضربه خوردن با یک ابزار تیز باشد:
- بالای گردن
- پایین سر
- پشت گوش
اغلب، پزشکان نمی‌توانند دلیلی برای نورالژی پس‌سری پیدا کنند.
ماستوئیدیت
ماستوئیدیت نوعی عفونت گوش است که استخوان ماستوئید- استخوانی دقیقا پشت گوش- را درگیر می‌کند.
این بیماری در کودکان شایع‌تر از بزرگسالان است و بیشتر موارد در نوزادان زیر 2 سال است. علاوه بر سردرد پشت گوش، ماستوئیدیت ممکن است باعث ایجاد موارد زیر شود:
- تب
- ترشح از گوش
- خستگی
- کم شنوایی موقت در گوش آسیب‌دیده
هر فردی که این علائم را دارد باید در اسرع وقت به اورژانس برای پیشگیری از بروز عوارض مراجعه کند.
اختلال مفصل گیجگاهی‌فکی
مفاصل گیجگاهی‌فکی (TMJ) مفاصل گوی و کاسه‌ای فک هستند. مشکلات مربوط به این مفاصل ممکن است منجر به سردرد و علائم دیگری شوند. مشکلات مربوط به این مفاصل، اختلالات مفصل گیجگاهی‌فکی نامیده می‌شوند.
بیشتر افراد مبتلا به التهاب مفصل گیجگاهی‌فکی همانند درد پشت گوش، احساس درد در فک نیز می‌کنند، اما ممکن است موارد زیر نیز وجود داشته باشند:
- صدای کلیک یا تق در فک
- گوش درد
- وزوز گوش
- دیگر مشکلات شنوایی
- سرگیجه
- احساس پُری گوش‌ها
- احساس سفتی در فک
درد مفصل گیجگاهی‌فکی ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:
- استرس
- دندان قروچه (براکسیسم)
- آرتروز
- جراحت
- تراز غیرمعمول فک
- افسردگی
- اضطراب
- بیماری‌های خودایمنی
- بیماری‌های دارای درد مزمن، مانند فیبرومیالژیا (fibromyalgia)
درمان‌های خانگی و جایگزین سردرد پشت گوش
برخی از سردردهای پشت گوش برای رفع علت زمینه‌ای نیاز به مراجعه فوری پزشکی دارند. در موارد دیگر، درمان‌های خانگی ممکن است پیش از مراقبت‌های پزشکی یا همراه با آن تسکین دهنده باشند.
برخی از درمان‌های خانگی که ممکن است به شما کمک کند عبارتند از:
- استراحت در اتاقی ساکت
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) بدون نسخه مانند ایبوپروفن
- ماساژ دادن عضلات گردن
- گرم کردن پشت گردن
- یافتن راه‌هایی برای مدیریت استرس، مانند تکنیک‌های تایچی (tai chi) یا آرام‌سازی
- طب سوزنی توسط متخصص آموزشدیده
- بیوفیدبک
- تمرینات فک برای مفصل گیجگاهی‌فکی
برای برخی از رویکردها، مانند ماساژ و بیوفیدبک، مدارک علمی کافی وجود ندارد که تاثیر آن‌ها را تایید کند. مانند هر گزینه درمانی، فرد باید پیش از امتحان هرگونه راه حل جدیدی با پزشک مشورت کند.
درمان دارویی سردرد پشت گوش
گاهی‌اوقات، فرد برای علت اصلی سردرد پشت گوش به درمان دارویی نیاز دارد.
نورالژی پس‌سری
برای نورالژی پس‌سری پزشک ممکن است درمان‌هایی مانند موارد زیر را تجویز کند:
- شل کننده‌های عضلانی
- مسدودکننده‌های عصبی، که از رسیدن پیام‌های درد به مغز جلوگیری می‌کنند
- تزریق استروئید برای کاهش التهاب
- فیزیوتراپی
- داروهای ضدافسردگی
- داروهای ضدتشنج، مانند کاربامازپین (تگرتول) و گاباپنتین
اقدامات پزشکی برای نورالژی پس‌سری عبارتند از:
- رفع فشار عصبی: جراح هرگونه ساختاری که اعصاب را فشرده می‌کند، برمی‌دارد.
- مدولاسیون عصب پس‌سری: پزشک محرکی عصبی را برای رساندن پالس‌های الکتریکی به اعصاب پس‌سری کاشت می‌کند. این پالس‌ها ممکن است به مسدود کردن پیام‌های درد به مغز کمک کنند.
- حذف با فرکانس رادیویی یا کرایوسرجری: با این روش‌ها اعصاب یا ساختارهایی را که باعث درد می‌شوند را از بین میبرند.
در موارد نادر ممکن است فرد نیاز به جراحی داشته باشد. این ممکن است در صورتی اتفاق بیفتد که دلیل ساختاری برای درد وجود داشته باشد و با درمان‌های دیگر متوقف نشود یا بهبود نیابد.
ماستوئیدیت
فرد مبتلا به ماستوئیدیت نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارد.
درمان اصلی ماستوئیدیت با آنتی‌بیوتیک است، اما پزشک ممکن است اقدامات دیگری را تجویز کند، مانند:
- ایجاد سوراخی کوچک در پرده گوش برای تخلیه مایعات
- قرار دادن لوله‌ای در پرده گوش برای تخلیه مایع و امکان تهویه
- جراحی برای برداشتن سلول‌های عفونی از استخوان ماستوئید
ممکن است فرد نیاز داشته باشد زمانی را در بیمارستان بستری باشد.
اختلال مفصل گیجگاهی‌فکی
پزشک یا دندانپزشک ممکن است به فرد توصیه کند که هنگام خواب از محافظ دهان استفاده کند تا از دندان قروچه جلوگیری کند.
اگر دیگر درمان‌ها موثر نبودند، پزشک ممکن است تزریق سم بوتولینوم (بوتاکس) را برای اختلال عملکرد مفصل گیجگاهی‌فکی توصیه کند.
اگر دیگر درمان‌ها کمکی نکرد، جراحی مفصل گیجگاهی فکی ممکن است یک گزینه باشد.
با‌این‌حال، این موارد ممکن است اثرات نامطلوبی داشته باشند و برای استفاده مکرر مناسب نباشند. پزشک این موارد را در مطب خود تجویز می‌کند.
مراجعه به پزشک
اگر فرد دچار موارد زیر در سردرد پشت گوش شود، باید به پزشک مراجعه کند:
- درد مداوم
- درد شدید
- علائم دیگری، مانند تب
نتیجه‌گیری
سردرد پشت گوش ممکن است دردناک و نگران کننده باشد. علل احتمالی آن عبارتند از نورالژی پس‌سری، ماستوئیدیت و درد مفصل گیجگاهی‌فکی.
هر کسی که سردرد مداوم یا شدید پشت گوش یا علائم اضافی مانند تب دارد، باید توصیه‌های پزشکی را دنبال کند. نوزادانی که علائم گوش درد دارند نیاز به مراجعه فوری دارند.
درمان‌های خانگی اغلب می‌توانند به مدیریت این نوع سردردها کمک کنند، اما برخی از افراد ممکن است به‌دلیل ابتلا به بیماری زمینه‌ای، به دارو نیاز داشته باشند.
منابع:
